9 პროდუქტი, რომლებიც ზრდის კიბოს რისკს – პროდუქტი, რომლებიც აუცილებლად უნდა შეამციროთ ან სრულად ამოიღოთ ყოველდღიური რაციონიდან

9 პროდუქტი, რომლებიც ზრდის კიბოს რისკს | 9 Foods That Increase Cancer Risk

თანამედროვე ცხოვრების ტემპში ხშირად ვირჩევთ სწრაფ, მარტივ და ინდუსტრიულად დამუშავებულ საკვებს. თუმცა, ასეთი არჩევანი ჯანმრთელობისთვის სერიოზულ საფრთხეს ქმნის. ბოლო სამეცნიერო კვლევები ცხადყოფს, რომ ზოგიერთი ფართოდ გავრცელებული პროდუქტი პირდაპირ უკავშირდება ქრონიკულ ანთებას, სიმსუქნეს და კიბოს განვითარებას.

ქვემოთ წარმოგიდგენთ 9 ყველაზე სახიფათო პროდუქტს, რომლებიც აუცილებლად უნდა შეამციროთ ან სრულად ამოიღოთ ყოველდღიური რაციონიდან.

1. ინდუსტრიულად გადამუშავებული ხორცი (Processed Meats)

ბეკონი, ძეხვი, ჰოთ-დოგი და სალამი შეიცავს ნიტრატებსა და ნიტრიტებს. ეს ნივთიერებები ორგანიზმში გარდაიქმნება ნიტროზამინებად, რომლებიც ცნობილია როგორც კანცეროგენები.

რისკი: კოლორექტალური კიბოს რისკი ყოველდღიური მოხმარებისას 18%-ით მატულობს.

 უკეთესი არჩევანი: ახალი, ნაკლებცხიმიანი ხორცი ან მცენარეული ცილები.

Bouvard V, et al. Lancet Oncol. 2015;16(16):1599–1600. doi:10.1016/S1470-2045(15)00444-1

2. თეთრი შაქარი (Refined Sugar)

გადამუშავებული შაქარი სწრაფად ზრდის სისხლში გლუკოზას, აჩენს ინსულინის რეზისტენტობას და ქმნის ანთებით ფონს, რომელიც ხელს უწყობს სიმსივნის ზრდას.

რისკი: მაღალი გლუკოზა ასოცირდება ძუძუსა და მსხვილი ნაწლავის კიბოს გაზრდილ მაჩვენებლებთან.

უკეთესი არჩევანი: ნატურალური თაფლი, ხურმა, სტევია.

Ludwig DS, et al. JAMA. 2018;319(3):243–244. doi:10.1001/jama.2017.19520

3. გაზიანი ტკბილი სასმელები (Soda & Sugary Drinks)

შეიცავს შაქარს, ფერად დანამატებსა და ფოსფორის მჟავას. იწვევს ძვლების სისუსტესა და ქრონიკულ ანთებას, ასევე ხელს უწყობს სიმსუქნეს.

რისკი: რეგულარული მოხმარება კიბოს სიკვდილიანობას ზრდის 17%-ით.

უკეთესი არჩევანი: გაზიანი წყალი ლიმონით ან ბალახოვანი ჩაი.

Schernhammer ES, et al. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2005;14(3):651–655. doi:10.1158/1055-9965.EPI-04-0863

4. ზეთში შემწვარი საკვები (Fried Foods)

ღრმა შეწვისას წარმოიქმნება აკრილამიდი — ქიმიური ნაერთი, რომელიც დაკავშირებულია კიბოს განვითარებასთან. გარდა ამისა, ასეთ საკვებში არის ტრანსცხიმები, რომლებიც აზიანებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემას.

რისკი: კუჭ-ნაწლავისა და ენდოკრინული კიბოს რისკის მატება.

უკეთესი არჩევანი: ღუმელში, გრილზე ან ჰაერზე (Air Fryer) მომზადებული საკვები.

Hogervorst JG, et al. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2007;16(4):639–644. doi:10.1158/1055-9965.EPI-06-0766

5. მარგარინი და ჰიდროგენიზებული ზეთები (Margarine & Hydrogenated Oils)

მარგარინი შეიცავს ტრანსცხიმებს, რომლებიც ზრდის ანთებას, აზიანებს სისხლძარღვებს და ხელს უწყობს ქრონიკულ დაავადებებს.

რისკი: გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებისა და ძუძუს კიბოს გაზრდილი რისკი.

უკეთესი არჩევანი: ზეითუნის ზეთი, ქოქოსის ზეთი ან ნამდვილი კარაქი.

Mozaffarian D, et al. N Engl J Med. 2006;354(15):1601–1613. doi:10.1056/NEJMoa054035

6. თეთრი პური და გადამუშავებული მარცვლეული (White Bread & Refined Grains)

სწრაფად გარდაიქმნება შაქრად და ზრდის გლიკემიურ ინდექსს, რაც აჩენს ანთებას.

რისკი: ენდომეტრიუმის კიბოს გაზრდილი ალბათობა.

უკეთესი არჩევანი: სრულმარცვლოვანი ან საფუარის გარეშე (sourdough) პური.

Augustin LS, et al. Nutr Cancer. 2003;46(1):14–19. doi:10.1207/S15327914NC4601_02

7. კონსერვები BPA-თი (Canned Foods with BPA)

ბისფენოლ-A (BPA) არის ჰორმონული სისტემის დამრღვევი, რომელიც ზრდის კიბოს რისკს.

რისკი: ძუძუსა და პროსტატის კიბოს განვითარება.

უკეთესი არჩევანი: BPA-free კონსერვები ან მინის ქილები.

Rochester JR. Reprod Toxicol. 2013;42:132–155. doi:10.1016/j.reprotox.2013.07.008

8. სწრაფი კვების ბურგერები (Fast Food Burgers)

შეიცავს დაბალი ხარისხის ზეთებს, კონსერვანტებს და ხელოვნურ არომატიზატორებს. იწვევს სისტემურ ანთებას და სიმსუქნეს.

რისკი: კოლორექტალური და კუჭ-ნაწლავის კიბოს მომატებული რისკი.

უკეთესი არჩევანი: სახლში მომზადებული ბურგერი — ნატურალური ხორცით ან მცენარეული ალტერნატივით.

Cordain L, et al. Eur J Clin Nutr. 2005;59(11):1181–1192. doi:10.1038/sj.ejcn.1602170

9. ინდუსტრიულად დამუშავებული ყველი (Processed Cheese)

ყველის ნაჭრები და სპრედები შეიცავს ემულგატორებსა და საღებავებს, რომლებიც აძლიერებს ანთებით პროცესებს.

რისკი: ცხოველურ მოდელებში ემულგატორები აჩქარებს მსხვილი ნაწლავის სიმსივნურ პროცესებს.

უკეთესი არჩევანი: მცირე რაოდენობით ნატურალური ყველი ან მცენარეული ალტერნატივა.

Chassaing B, et al. Nature. 2015;519(7541):92–96. doi:10.1038/nature14232

ხშირად დასმული კითხვები (FAQ)

კითხვა: თუ ასეთი პროდუქტები მხოლოდ იშვიათად მივიღე, საშიშია?

პასუხი: მცირე რაოდენობით ნაკლებად საზიანოა, მაგრამ რეგულარული მოხმარება მნიშვნელოვნად ზრდის კიბოს რისკს.

კითხვა: ყველისა და ხორცის სრულად ამოღება საჭიროა?

პასუხი: არა. პრობლემა გადამუშავების ხარისხშია. ბუნებრივი პროდუქტები ზომიერად უსაფრთხოა.

კითხვა: ჯანსაღ ალტერნატივებზე გადასვლა რეალურად იცავს?

პასუხი: დიახ. კვლევები ადასტურებს, რომ სწორი ჩანაცვლება ამცირებს ქრონიკული დაავადებებისა და კიბოს რისკს.

მეტი უახლესი და სანდო სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე:

გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.