გორის მერია დასავლური გრანტების გარეშე – ვინ უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტში მსხვილი პროექტების დაფინანსებას?

ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესები და შემზღუდავი კანონები მუნიციპალიტეტების საქმიანობის ეფექტურობაზეც აისახება. თუ აქამდე მოსახლეობაში თავს იწონებდნენ ევროკავშირის მხარდაჭერით გაკეთებული საქმეებით, ახლა დამოუკიდებლად მათი მუშაობის შედეგები ნაკლბად თვალსაჩინოა. შემზღუდავი კანონების ფონზე დღის წესრიგი შეიცვალა გორის მერიაშიც. თვითმმართველობას ახლა დამატებითი სახსრების გამონახვა უწევს იმ პრობლემების მოგვარებისთვის, რომლებიც ადგილობრივებს, განსაკუთრებით სოფლად აწუხებთ.

მუხედავად იმისა, რომ საერთაშორისო მხარდაჭერით დაფინანსებული პროექტების ხარჯის ჩანართები ბიუჯეტში არ ჩანს, ტექნიკურმა დოკუმენტებმა („2022–2025 წლების პრიორიტეტები“) დაადასტურა, რომ ბიუჯეტის შემოსულობებში სწორედ საერთაშორისო მხარდაჭერით მიღებული სარგებელია ასახული.

• 2022 წელს ბიუჯეტში “საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან მიღებული გრანტები” ჩანდა მხოლოდ 236.6 ათასი ლარის ოდენობით, მაშინ როცა გრანტების საერთო ხაზი — 12 026.9 ათასი ლარით იყო წარმოდგენილი.
• 2023, 2024 და 2025 წლებში კი ეს მაჩვენებელი მცირდება და 0 ლარი ხდება.

თუ გადავხედავთ მთელ საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის “გრანტების” სტრუქტურას, ასეთ მონაცემებს ვნახავთ:

• 2023 წელს — 180 361.8 ათასი ლარი — საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან მიღებული გრანტი;
• 2024 წლის გეგმა — 129 800.0 ათასი ლარი;
• 2025 წლის გეგმა — 37 484.0 ათასი ლარი, მათ შორის “მიმდინარე დანიშნულების გრანტები” მხოლოდ 18 084.0 ათასი ლარი (EU-დან გრანტი კი მხოლოდ 2 534.0 ათასი ლარი)

ხელისუფლების მხრიდან სამოქალაქო საზოგადოების კრიტიკა, რომ ევროკავშირის გრანტებს იღებენ და ამით თითქოს “უცხოეთის აგენტები” არიან, მათი დამოკიდებულება საერთაშორისო დონორებზე უფრო გამყარებულად და მეტი სიმკვეთრით იყო წლების განმავლობასი წარმოდგენილი.

მაგალითად, გორის მერის მიერ მიღებული ევროკავშირის გრანტები “მერები ეკონომიკური ზრდისთვის” (Mayors for Economic Growth, M4EG): გორის მუნიციპალიტეტი ერთ-ერთ პირველ ადმინისტრაციულ ერთეულებს შორის იყო საქართველოში, რომელმაც M4EG-ის პროგრამის ფარგლებში მიიღო ევროკავშირის გრანტი. გრანტის ჯამური ღირებულება – 600 000 ევრო, პროექტის სრული ბიუჯეტი – 958 836,30 ევრო, ხოლო მუნიციპალიტეტის თანადაფინანსების წილი – 358 836,36 ევრო იყო.

აღნიშნული თანხით განხორციელდა ტურისტული ინფრასტრუქტურის აღდგენა. გარდა სხვა აქტივობებისა, აშენდა საინფორმაციო ცენტრი, საგამოფენო სივრცეები, პარკინგები, ველო-ბილიკები, მოწესრიგა ინფრასტრუქტურა და სახელოსნოები ეთნოგრაფიულ მუზეუმში.

ევროკომისიამ საქართველოში რამდენიმე მუნიციპალიტეტისთვის, მათ შორის გორისთვის, გამოიყენა M4EG-ის პროექტი და გამოყო €1,4 მილიონი გრანტის სახით (მონაწილე მუნიციპალიტეტები: ბოლნისი, გორი და თბილისი).

მოძიებული ინფორმაციით დასტურდება, რომ საერთაშორისო მხარდაჭერაზე თავად ადგილობრივი თვითმმართველობაც მჭიდროდ იყო დაკავშირებული და მსხვილ პროექტებს მუნიციპალიტეტში სწორედ უცხო ქვეყნების დაფინანსებით ახორციელებდნენ. შესაბამისად, ამ დროისთვის პროგნოზი რთულია, თუ როგორ გააგრძელებს ადგილობრივი ხელისუფლება მოქალაქეებისთვის მნიშვნელოვანი საჭიროებების დაკმაყოფილებას მხოლოდ საკუთარი და ცენტრალური მთავრობის სახსრებით, თუმცა აშკარაა, რომ დაუსრულებელი პროექტებით, უხარისხოდ შესრულებული სამუშაოებით და ბიუჯეტში აუთვისებელი ნაშთებით ყოველდღიურად უფრო მეტი კითხვა ჩნდება, თანაც ისე რომ მთელ რიგ დარღვევებზე, რასაც თავად სახელმწიფო აუდიტის სამსახურიც ხაზგასმით წერს, ამ დრომდე არავინ დასჯილა.