დირექტორთა დანიშვნებზე კონტროლის მოსაპოვებლად, „ქართული ოცნების“ პარლამენტი თეატრების მართვის სისტემის გადახედვას გეგმავს

26 თებერვალს „ქართული ოცნების“ და ფსევდოოპოზიციური „ხალხის ძალის“ რამდენიმე დეპუტატმა კანონპროექტი წარადგინა, რომელიც თეატრების მართვის სისტემის შეცვლას ითვალისწინებს. შემოთავაზებული ცვლილებების თანახმად, გაუქმდება არსებული ორსაფეხურიანი მართვის მოდელი და პროფესიონალი, სახელმწიფო და მუნიციპალური თეატრების დირექტორებს ერთპიროვნულად მართვის უფლებამოსილება მინიჭებათ. სამხატვრო ხელმძღვანელის თანამდებობა, რომელიც ამჟამად პასუხისმგებელია თეატრის შემოქმედებით მუშაობაზე, გაუქმდება.

სამხატვრო და ადმინისტრაციული ფუნქციების შერწყმა

„პროფესიული თეატრების შესახებ“ არსებული კანონის თანახმად, ხელმძღვანელობა იყოფა ორ ნაწილად: სამხატვრო ხელმძღვანელი, რომელიც პასუხისმგებელია შემოქმედებით მიმართულებაზე და თეატრის დირექტორი, რომელიც ადმინისტრაციულ, ფინანსურ და ტექნიკურ საკითხებს აგვარებს. თუმცა, შემოთავაზებული კანონპროექტი აცხადებს, რომ „თეატრის მართვის აღნიშნული ფორმა არ არის მოქნილი და ვერ უზრუნველყოფს თანამედროვე გამოწვევების გადაჭრას“.

კანონპროექტის განმარტებითი ბარათის თანახმად, შემოთავაზებული ცვლილება ითვალისწინებს აღნიშნული ორი თანამდებობის გაერთიანებას და თეატრის ერთპიროვნულ ხელმძღვანელად თეატრის დირექტორის განსაზღვრა, რომელიც განახორციელებს თეატრის „შემოქმედებით, საფინანსო, ადმინისტრაციულ, ტექნიკურ და ორგანიზაციულ საქმიანობას“.  

მნიშვნელოვანი ცვლილებები დანიშვნებსა და გათავისუფლებებში

შემოთავაზებული კანონპროექტის თანახმად, მოქმედ საკანონმდებლო ბაზას აკლია დებულებები თეატრის დირექტორების კონკურსის წესით დანიშვნის შესახებ და მკაფიოდ არ არეგულირებს თანამდებობიდან გათავისუფლების პროცედურებს. პროექტით ასევე განისაზღვრება კონკურსის წესით თეატრის დირექტორის დანიშვნის შესაძლებლობა, რაც „ხელს შეუწყობს ნიჭიერი ახალგაზრდებისა და ამ დარგში დასაქმებული პირების მოზიდვასა და დაინტერესებას“.

შემოთავაზებულ კანონპროექტში ერთ-ერთი ყველაზე მკვეთრი ღონისძიებაა კანონის ამოქმედებისთანავე ყველა ამჟამინდელი სახელმწიფო და მუნიციპალური თეატრის დირექტორის დაუყოვნებლივ გათავისუფლება.

ამასთან, კანონპროექტში ნათქვამია, რომ „სამინისტროს მიერ დაფუძნებულ პროფესიულ სახელმწიფო თეატრში თეატრის დირექტორს საკუთარი შეხედულებით ნიშნავს მინისტრი. მინისტრი ასევე უფლებამოსილია, თეატრის დირექტორი დანიშნოს კონკურსის საფუძველზე, ან სარეკომენდაციო საბჭოს ან/და სამხატვრო საბჭოს წარდგინებით.  ან/და უარი თქვას მათი წარდგენილი კანდიდატის დანიშვნაზე და დირექტორი დანიშნოს საკუთარი შეხედულებით.“

ანალოგიურად, პროფესიულ მუნიციპალურ თეატრში თეატრის დირექტორს ნიშნავს მუნიციპალიტეტის მერი თავისი შეხედულებისამებრ.

კანონპროექტის მიხედვით:

• თანამდებობიდან გათავისუფლებულ დირექტორებს, ახალი რეგულაციის მიხედვით, 10 დღე ექნებათ იმავე თეატრში ვაკანტურ თანამდებობაზე განაცხადის შესატანად და წერილობითი თანხმობის წარსადგენად;
• იმ შემთხვევაში თუ პირმა დადგენილ ვადაშში არ გამოხატა წერილობითი თანხმობა იმავე თეატრში ვაკანტურ თანამდებობაზე დანიშვნასთან დაკავშირებით, ან არ არსებობს იმავე თეატრში ვაკანტური თანამდებობა, გათავისუფლებულ პირს შესაბამისი თეატრის მიერ ეძლევა კომპენსაცია ბოლო თანამდებობრივი სარგოს 3 თვის ოდენობით.

კანონპროექტის ავტორები არიან „ქართული ოცნებისა“ და „ხალხის ძალის“ დეპუტატები: არჩილ გორდულაძე, თორნიკე ჭეიშვილი, რატი იონათამიშვილი, დავით მათიკაშვილი, გურამ მაჭარაშვილი, ალექსანდრე ტაბატაძე, თენგიზ შარმანაშვილი, ალუდა ღუდუშაური, ვიქტორ ჯაფარიძე, სოზარ სუბარი, ნოდარ ტურძელაძე, ირმა ზავრადაშვილი, ლევან მაჭავარიანი, რამინა ბერაძე, ირაკლი კირცხალია, სალომე ჯინჯოლავა, თორნიკე ბერეკაშვილი, გენრიეტა წიწავა, მამუკა მდინარაძე.

ოპოზიციის გამოხმაურება

ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები კანონპროექტს მმართველი გუნდის მიერ კულტურის სფეროში მომუშავე ინსტიტუტებზე კონტროლის გამკაცრების მცდელობად მიიჩნევენ. ოპოზიციური კოალიცია „ძლიერი საქართველოს“ წევრმა, დეა მეტრეველმა განაცხადა, რომ თეატრებში შესატანი ცვლილებები „რეპრესიული ხასიათისაა“. მისი თქმით, ცვლილებები მხოლოდ ერთ მიზანს ემსახურება, „მაქსიმალურად მკაცრად დაუქვემდებარონ თეატრები რეჟიმის პარტიულ ვერტიკალს“. მეტრეველმა აღნიშნა, რომ „აღნიშნული ცვლილებებით ჩვენ ვხედავთ ერთგვარ სადამსჯელო ოპერაციას, რომელიც რეჟიმმა თავისუფალი ქართული თეატრების მიმართ განახორციელა, რომლებმაც უკანასკნელი პერიოდის განმავლობაში ძალიან პრინციპული და ღირსეული პოზიცია დაიკავეს, ქვეყანაში რეჟიმის მხრიდან წარმოებული ძალადობრივი და უკანონო პოლიტიკის მიმართ“.

ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესის შეჩერების შესახებ „ქართული ოცნების“ პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი კობახიძის განცხადების შემდეგ, მთელი ქვეყნის მასშტაბით პროევროპული საპროტესტო გამოსვლები დაიწყო. პროტესტში აქტიურად ჩაერთვნენ თეატრის მსახიობები და რეჟისორები.

ვასო აბაშიძის სახელობის თეატრმა გაფიცვა მას შემდეგ გამოაცხადა, რაც მისი მსახიობი ანდრო ჭიჭინაძე პროევროპულ აქციაზე სისხლის სამართლის ბრალდებით დააკავეს. 23 იანვარს ქართველმა მსახიობებმა სპექტაკლი გამართეს, სადაც მანიფესტი გამოაქვეყნეს და განაცხადეს, რომ აპირებენ საქართველოს რეგიონებში კამპანიის გამართვას თავისუფლებისთვის. ისინი უკვე ჩავიდნენ საქართველოს რამდენიმე ქალაქში, მათ შორის ბათუმში, ქუთაისში და გორში.

ასევე წაიკითხეთ:

• 20/02/2025 – „ქართული ოცნების“ პარლამენტმა „გრანტების შესახებ“ კანონში ცვლილება მიიღო
• 18/02/2025 – „ქართული ოცნება“ სისხლის სამართლის კოდექსში სამშობლოს ღალატის მუხლის აღდგენას გეგმავს
• 07/02/2025 – პარლამენტმა რეგლამენტში ცვლილებები მესამე მოსმენით მიიღო  

This post is also available in: English (ინგლისური)