საქართველოში მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვა სულ უფრო აქტუალური თემა ხდება. ბოლო წლებში მნიშვნელოვნად გაიზარდა სასურსათო დანამატების ბაზარი, თუმცა ხშირი იყო შემთხვევები, როდესაც მომხმარებელი დგებოდა გაურკვეველი წარმოშობისა და არასანდო პროდუქტის წინაშე. სწორედ ამიტომ, საქართველოს მთავრობამ, პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძის ხელმძღვანელობით, გადადგა გადამწყვეტი ნაბიჯი — ქვეყნის საკანონმდებლო ჩარჩოს მიბმა ევროკავშირის სტანდარტებთან.
დადგენილება №360 (2022 წლის 12 ივლისი)
2023 წლის 1 ივნისიდან ამოქმედდა ტექნიკური რეგლამენტი, რომელიც განსაზღვრავს:
• ბაზარზე განთავსებამდე სურსათის ეროვნულ სააგენტოში (სეს) პროდუქტის რეგისტრაციის ვალდებულებას;
• დასაშვები ვიტამინებისა და მინერალების ჩამონათვალს მხოლოდ განსაზღვრულ ფორმებში;
• ეტიკეტირების მკაფიო წესებს: დოზირების, გაფრთხილებებისა და მომხმარებლისთვის გასაგები ინფორმაციის ასახვას;
• რეკლამის შეზღუდვებს — აკრძალულია მინიშნებები დაავადებების მკურნალობაზე ან პრევენციაზე.
დადგენილება №227 (2024 წლის 11 ივლისი)
2025 წლის 1 ივნისიდან ძალაში შევიდა მეორე მნიშვნელოვანი დადგენილება, რომელიც აწესებს სურსათზე ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული დასაშვები განაცხადების ჩამონათვალს.
ეს ცვლილება ნიშნავს, რომ:
• კომპანიებს აღარ ექნებათ უფლება, თავისუფლად გამოიყენონ სლოგანები, როგორიცაა – „ამცირებს დაავადების რისკს“ ან „აუმჯობესებს ბავშვის განვითარებას“;
• დასაშვები იქნება მხოლოდ ის განცხადებები, რომლებიც ოფიციალურად დამტკიცებულია სახელმწიფოს მიერ;
• უკვე ბაზარზე არსებული პროდუქტები გაიყიდება მხოლოდ ვარგისიანობის ვადის ამოწურვამდე.
ეს რეგულაციები ქმნის ახალ სისტემას, სადაც:
• მომხმარებელი დაცულია არასანდო დანამატებისგან;
• ბიზნესს აქვს მკაფიო წესები და ვალდებულებები;
• საქართველო ჰარმონიზდება ევროკავშირის სტანდარტებთან, რაც ზრდის ქვეყნის სანდოობას როგორც შიდა, ისე საერთაშორისო ბაზარზე.
პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძის ინიციატივამ ქვეყნის საკანონმდებლო ჩარჩო უკვე დააყენა ევროპულ რელსებზე, რაც ნიშნავს, რომ საქართველოში უსაფრთხო საკვების პოლიტიკა უახლოვდება ევროკავშირის საუკეთესო პრაქტიკას.
დამატებითი მხარდაჭერა – PHIG/SSG
სახელმწიფო რეგულაციებთან ერთად, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს „საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PHIG)“ და მისი პროგრამა „უსაფრთხო დანამატები საქართველო“ (SSG).
• ამოწმებენ დოკუმენტაციის ნამდვილობას (GMP, CoA, ISO);
• აკონტროლებენ რეკლამის სისწორეს;
• აწვდიან საზოგადოებას სანდო ინფორმაციას, რომელი დანამატია რეალურად უსაფრთხო და რეკომენდებული.
საქართველოს მთავრობამ გადადგა რეალური ნაბიჯი, რათა მოსახლეობა დაცული იყოს არასანდო და პოტენციურად სახიფათო დანამატებისგან. ეს არის სტრატეგიული გადაწყვეტილება, რომელიც არა მხოლოდ ქვეყნის შიგნით, არამედ ევროკავშირის პარტნიორების თვალშიც აძლიერებს საქართველოს ნდობას.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის ინიციატივა
„საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის“ ხელმძღვანელი, პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, უკვე რამდენიმე წელია, აქტიურად მოითხოვს სასურსათო დანამატების მკაცრ რეგულირებას. მისი ინიციატივა „უსაფრთხო დანამატები საქართველო“ (SSG) სწორედ იმისთვის შეიქმნა, რომ საზოგადოებრივი კონტროლის მექანიზმით დაეხმაროს სახელმწიფოს.
ეს პლატფორმა დღეს უკვე პრაქტიკულად ეხმარება მოსახლეობას — გაიგოს, რომელი დანამატია რეალურად სანდო და ამით ავსებს მთავრობის მიერ დაწყებულ სტრატეგიულ პოლიტიკას.
რა არის ახალი რეგულაციების მთავარი მიზანი?
მიზანია, რომ ბაზარზე მოხვდეს მხოლოდ უსაფრთხო და სანდო დანამატები, რომლებიც აკმაყოფილებენ ევროკავშირის სტანდარტებს და მომხმარებელს არ უქმნიან ჯანმრთელობის რისკს.
რა ვალდებულება აქვს კომპანიას ბაზარზე პროდუქტის განთავსებამდე?
კომპანიამ სურსათის ეროვნულ სააგენტოს (სეს) უნდა წარუდგინოს პროდუქტის შესახებ ინფორმაცია და ეტიკეტის ნიმუში.
რა სახის ვიტამინები და მინერალებია დასაშვები?
მხოლოდ ისინი, რომლებიც მითითებულია რეგლამენტში და განსაზღვრულია სისუფთავის საერთაშორისო კრიტერიუმებით (EFSA, WHO, Codex Alimentarius).
რა ხდება, თუ კომპანია არღვევს ეტიკეტირების წესებს?
თუ ეტიკეტი შეიცავს არასწორ ან შეცდომაში შემყვან ინფორმაციას (მაგ. „კურნავს დაავადებას“), პროდუქტის რეალიზაცია იკრძალება და კომპანია დაჯარიმდება.
შეიძლება თუ არა კომპანიამ გამოიყენოს სლოგანი „ამცირებს დაავადების რისკს“?
არა. ახალი დადგენილებით ეს კატეგორია მთლიანად იკრძალება.
როგორია ტრანზიციული პერიოდი?
პროდუქტები, რომლებიც ბაზარზე განთავსდა 2025 წლის 1 ივნისამდე, შეიძლება გაიყიდოს მხოლოდ ვარგისიანობის ვადის ამოწურვამდე.
როგორ იცის მომხმარებელმა, რომ დანამატი უსაფრთხოა?
მომხმარებელი უნდა ეყრდნობოდეს სეს-ის რეესტრს და PHIG/SSG-ის პლატფორმას, სადაც ვრცელდება დამატებითი ინფორმაცია და შეფასებები.
რას ნიშნავს, რომ ინფორმაცია ქართულ ენაზე უნდა იყოს?
ყველა ეტიკეტი და გაფრთხილება მკაფიოდ ქართულ ენაზე უნდა იყოს დატანილი. სხვა ენაზე დატანილი ინფორმაცია შეიძლება იყოს დამატებით, მაგრამ არა ქართულზე უპირატესად.
რა პასუხისმგებლობა ეკისრება ბიზნესოპერატორს?
მას აქვს პირდაპირი ვალდებულება, რომ გააჩნდეს ყველა საჭირო დოკუმენტი (GMP, CoA, ISO) და საჭიროების შემთხვევაში წარუდგინოს როგორც სახელმწიფოს, ისე საზოგადოებრივი კონტროლის ორგანოს
გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
მეტი უახლესი და სანდო სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ
პლატფორმაზე: