ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების 63-ე რაუნდი

ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების 63-ე რაუნდი 2025 წლის 4-5 მარტს გაიმართა.

ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიები, რომელსაც საფუძველი 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ ჩაეყარა, ევროკავშირის, გაეროსა და ეუთოს თანათავმჯდომარეობით იმართება და მასში საქართველოს, რუსეთისა და ამერიკის შეერთებული შტატების, ასევე ოკუპირებული ცხინვალისა და სოხუმის წარმომადგენლები მონაწილეობენ. სხდომები ორი სამუშაო ჯგუფის ფარგლებში მიმდინარებს, რომელთაგანაც ერთი მშვიდობისა და უსაფრთხოების, ხოლო მეორე ჰუმანიტარულ საკითხებს განიხილავს.

თბილისის პოზიცია

„ქართული ოცნების“ საგარეო საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, შეხვედრაზე  ქართულმა  დელეგაციამ აქცენტი გააკეთა რუსეთის მიერ ევროკავშირის შუამავლობით დადებული 2008 წლის 12 აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებით ნაკისრი საერთაშორისო ვალდებულებების სრულად შესრულების აუცილებლობასა და ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებული პირებისა და ლტოლვილების საკუთარ სახლში უსაფრთხო და ღირსეული დაბრუნებაზე. ქართულმა მხარემ ასევე ხაზი გაუსვა გალში ინციდენტების პრევენციისა და მათზე რეაგირების მექანიზმის (IPRM) ყოველგვარი წინაპირობების გარეშე აღდგენის და გალსა და ერგნეთში ხსენებული მექანიზმის რეგულარულად, ფუძემდებლური პრინციპების შესაბამისად გამართვის მნიშვნელობას.

საქართველოს დელეგაციამ შეშფოთება გამოხატა ოკუპირებულ რეგიონებში უსაფრთხოების, ჰუმანიტარული და ადამიანის უფლებების კუთხით შექმნილ „უმძიმეს ვითარებაზე“, მიმდინარე უკანონო მილიტარიზაციაზე, და „ამ კონტექსტში, ოჩამჩირეში რუსეთის უკანონო საზღვაო ბაზის მშენებლობისა და სოხუმის აეროპორტის ამოქმედების ფაქტებზე“.

ქართულმა მხარემ ასევე დაგმო საქართველოს ოკუპირებულ აფხაზეთის რეგიონში ე.წ. საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარება და საოკუპაციო რეჟიმის ლიდერთან რუსეთის პრეზიდენტის 5 მარტის შეხვედრა, რაც „წარმოადგენს ანექსიისკენ გადადგმულ მორიგ ნაბიჯებს და უხეშად არღვევს საქართველოს სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას მის საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვრებში“.

„რუსეთისა და საოკუპაციო რეჟიმების წარმომადგენლებმა, ჩვეული პრაქტიკის მსგავსად, მოლაპარაკებების მაგიდა დატოვეს დღის წესრიგის ერთ-ერთ უმთავრეს საკითხზე, რომელიც ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებული პირებისა და ლტოლვილების საკუთარ სახლში დაბრუნებას შეეხებოდა“, – ნათქვამია სამინისტროს განცხადებაში.

ჟენევის თანათავმჯდომარეთა პრეს-კომუნიკე

თანათავმჯდომარეების პრეს-კომუნიკე აქებს მონაწილეებს ჟენევის საერთაშშორისო ფორმატისადმი ერთგულებისთვის: „ამჟამინდელი გეოპოლიტიკური კონტექსტის ფონზე, მათ ხაზი გაუსვეს ჟენევის დისკუსიების პროცესის განსაკუთრებულ აუცილებლობას, რათა შეასრულონ დღის წესრიგის ძირითადი პუნქტები კონფლიქტით დაზარალებული ყველა ადამიანის სასარგებლოდ“.

კომუნიკეში ნათქვამია, რომ პირველ სამუშაო ჯგუფში მონაწილეებმა უსაფრთხოების კუთხით არსებული ვითარება განიხილეს და ასევე განაგრძეს დისკუსია 2008 წლის ექვსპუნქტიანი შეთანხმების განხორციელების შესახებ, რა დროსაც აქცენტი გაკეთდა ძალის გამოუყენებლობასა და საერთაშორისო უსაფრთხოების მექანიზმების უზრუნველყოფაზე.

მეორე სამუშაო ჯგუფში, მონაწილებმა განიხილეს ჰუმანიტარული საკითხები, როგორიცაა  გადაადგილების თავისუფლება, საარსებო წყარო, დოკუმენტაცია, განათლება და უგზოუკვდოდ დაკარგული პირები. თანათავმჯდომარეების თქმით, დევნილთა და ლტოლვილთა საკითხის განხილვა „ზოგიერთი მონაწილის“ მიერ შეხვედრის დატოვების გამო ვერ მოხერხდა.

რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადება

რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ მოლაპარაკებების დროს მან „კიდევ ერთხელ გაამახვილა ყურადღება გასული წლის წინასაარჩევნო კამპანიის დროს საქართველოს ხელმძღვანელი პირების მიერ აფხაზეთთან და სამხრეთ ოსეთთან მიმართებით გაკეთებულ შემრიგებლურ განცხადებებზე“.

განცხადებაში ასევე ნათქვამია, რომ შეხვედრაზე ხაზი გაესვა საქართველოს მიერ „შესაბამისი შეთანხმების სახით“ აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის/სამხრეთ ოსეთის წინააღმდეგ ძალის გამოუყენებლობის თაობაზე სამართლებრივი ვალდებულებების აღების საკითხს.

სამინისტრომ აღნიშნა, რომ რუსეთის, ისევე როგორც აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის მონაწილეები „მიესალმნენ დისკუსიების თანათავმჯდომარეების ინიციატივას დაუბრუნდნენ პოლიტიკური განცხადების განხილვას, როგორც ამ შეთანხმების დადებისკენ გადადგმულ პირველ ნაბიჯს“.  

რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ „ამ მიზნის აქტუალურობას აძლიერებს რადიკალური ქართული ოპოზიციის მიერ „გამოყოფილ“ ტერიტორიებზე კონტროლის აღდგენის ძალადობრივი სცენარების განხილვა, ასევე საქართველოს განსაკუთრებული როლის გაგრძელება ნატოს გეგმებში სამხრეთ კავკასიაში“. რუსული მხარის თქმით, ამ „განსაკუთრებულ როლს“ მოწმობს „თბილისსა და ალიანსს შორის მჭიდრო ურთიერთქმედება, მათ შორის ინტენსიური სამუშაო კონტაქტები და ამიერკავკასიის სახელმწიფოს [საქართველოს] მონაწილეობა ერთობლივ სამხედრო წვრთნებში, მათ შორის მისივე ტერიტორიაზე“.

აღნიშნა რა, რომ ადგილზე ვითარება შედარებით მშვიდია, რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ რეგიონში ზოგადი სიტუაციის შემდგომ გაუმჯობესებას ხელს შეუწყობს თბილისსა და ოკუპირებულ ტერიტორიებს შორის დელიმიტაციისა და დემარკაციის პროცესის დაწყება. იგივე მოწოდებები რუსეთმა და ოკუპირებულმა რეგიონებმა წინა რაუნდებზეც გააჟღერეს.

განცხადებაში ტრადიციისამებრ გაკრიტიკებულია გაეროს გენერალური ასამბლეის „უაღრესად პოლიტიზირებული“ რეზოლუცია იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა შესახებ.

შეხვედრაზე რუსეთის მხრიდან კიდევ ერთხელ დაისვა საკითხი ჟენევის დისკუსიების სხვა ადგილას გადატანის თაობაზე, ვინაიდან, მისი თქმით, შვეიცარიამ ფაქტიურად დაკარგა ნეიტრალური სტატუსი მას შემდეგ, რაც ევროკავშირის „ანტირუსული უკანონო სანქციების ყველა პაკეტს“ შეუერთდა.

სოხუმის პოზიცია

აფხაზური წყაროების ცნობით, გალში ინციდენტების პრევენციისა და მათზე რეაგირების მექანიზმის (IPRM) საქმიანობის განახლება დისკუსიის მთავარი ელემენტი იყო, სადაც ყველა დელეგაციის წარმომადგენელმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა მზაობა მექანიზმის აღდგენის მიმართ.

„როგორც ადრე, აფხაზეთმა დაჟინებით მოითხოვა ძალის გამოუყენებლობის შესახებ იურიდიულად სავალდებულო დოკუმენტის ხელმოწერა, ერთის მხრივ, საქართველოსა და აფხაზეთს, და მეორე მხრივ, საქართველოსა და სამხრეთ ოსეთს შორის“, – ნათქვამია განცხადებაში. ამავე განცხადების თანახმად, აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის მონაწილეებმა „დაადასტურეს, რომ მეორე სამუშაო ჯგუფში დევნილთა დაბრუნების შესახებ საუბარი მიუღებელია, სანამ ეს საკითხი გაეროს გენერალური ასამბლეის კენჭისყრიდან არ მოიხსნება“.

აფხაზური წყაროების ცნობით, აფხაზმა მონაწილეებმა ყურადღება გაამახვილეს ე.წ. „ეროვნული პასპორტების“ მქონე მოქალაქეების გადაადგილების თავისუფლებაზე. ამავე ინფორმაციით, დისკუსიების მორიგი რაუნდი ასევე ითვალისწინებს საინფორმაციო შეხვედრის გამართვას და ამ საკითხზე სამუშაო ჯგუფის შექმნას.

ცხინვალის პოზიცია

აღიარეს რა, რომ ადგილზე „შედარებით სტაბილურობაა“, ცხინვალის რეგიონის მონაწილეებმა განაცხადეს, რომ საქართველო აგრძელებს არასტაბილურობის პროვოცირებას. მათ ქართული მხარე „სახელმწიფო საზღვრის რეჟიმის” დარღვევასა და „პროვოკაციებში” დაადანაშაულეს.

ცხინვალის რეგიონის წარმომადგენლებმა კვლავ მოითხოვეს მოლაპარაკებები დელიმიტაციისა და დემარკაციის შესახებ. მათი თქმით, ყაზბეგის რაიონიდან ოსების უფლებები დაირღვა, რაც მათ სახლებსა და მიწებზე წვდომის საშუალებას არ აძლევს. მათ უგზოუკვლოდ დაკარგულთა ბედის გასარკვევად მუშაობის გააქტიურებისკენ მოუწოდეს.

მათ „კიდევ ერთხელ გაამახვილეს ყურადღება რიგი ქვეყნების დისკრიმინაციულ სავიზო პრაქტიკაზე სამხრეთ ოსეთის მაცხოვრებლების მიმართ“ და შესთავაზეს თანათავმჯდომარეებს მიმართონ შესაბამისი სახელმწიფოების ხელისუფლებას, რათა გადახედონ თავიანთ მიდგომას ამ საკითხთან დაკავშირებით.  

მეორე სამუშაო ჯგუფში დევნილთა საკითხის განხილვაზე უარი ცხინვალის რეგიონის მონაწილეებმა საქართველოს მიერ გაეროს გენერალურ ასამბლეაში დევნილების შესახებ ყოველწლიური რეზოლუციის წარდგენით ახსნეს და მას თბილისის მიერ „ამ ჰუმანიტარული პრობლემის მიუღებელი პოლიტიზების მცდელობა“ უწოდეს.

ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების მორიგი რაუნდი 2025 წლის ივნისში გაიმართება.

ასევე წაიკითხეთ:

• 07/11/2024 – ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების 62-ე რაუნდი
• 27/06/2024 – ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების 61-ე რაუნდი
• 07/04/2024 – ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების მე-60 რაუნდი
• 07/12/2023 – ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების 59-ე რაუნდი

This post is also available in: English (ინგლისური)