ჟურნალისტებმა თბილისიდან მოქმედი მსოფლიო მასშტაბის თაღლითობა გამოავლინეს

OCCRP-ისა და მისი ქართველი მედია პარტნიორების მიერ განხორციელებული ახალი ჟურნალისტური გამოძიების თანახმად, წლების განმავლობაში, თბილისის ცენტრში მდებარე ორი ქოლცენტრი მსოფლიოს მასშტაბით ადამიანებს თაღლითობით ფულს სძალავდა, რის შედეგადაც მილიონობით დოლარი მოიპარა.

თბილისში მდებარე ქოლცენტრები, სავარაუდოდ, ისრაელში, აღმოსავლეთ ევროპასა და საქართველოში მოქმედი „თაღლითური იმპერიის” უფრო ფართო ქსელის ნაწილი იყო. OCCRP-მა და მისმა ქართულმა პარტნიორებმა, მათ შორის „აი ფაქტმა“, „სტუდია მონიტორმა“ და GMC-მა, შვედეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლის წყაროსგან ორ ტერაბაიტამდე მოცულობის მასალა მიიღეს.

დოკუმენტის თანახმად, მასალაში თავმოყრილი იყო თბილისში მდებარე ქოლცენტრიდან გაჟონილი მონაცემები: ოფისის დერეფნის სამეთვალყურეო კამერების კადრები, თაღლითების სამუშაო კომპიუტერების ეკრანის ჩანაწერები, ზარების აუდიო ფაილები. აქვე იყო ნახევარ მილიონზე მეტი შიდა დოკუმენტი გაცილებით დიდი საინვესტიციო თაღლითური ქსელიდან, რომელიც წლების განმავლობაში ფუნქციონირებდა ისრაელში, კვიპროსზე, ბულგარეთში, უკრაინასა და ესპანეთში.

შვედი ჟურნალისტების მიერ მოპოვებული მასალის შესწავლითა და ანალიზით, გამომძიებელმა ჟურნალისტებმა შეძლეს არა მხოლოდ თაღლითების ნამდვილი ვინაობის დადგენა, არამედ მთლიანად ქსელის პრინციპების გამოძიება.

გამოძიებამ, რომელშიც 30-ზე მეტი ჟურნალისტი მონაწილეობდა, გამოავლინა, რომ ქსელმა დაარწმუნა 32 000-ზე მეტი ადამიანი მთელს მსოფლიოში, გაეკეთებინათ ყალბი „ინვესტიციები“ სულ მცირე 275 მილიონი დოლარის ოდენობით.

თბილისის ცენტრში, საბურთალოზე მოქმედ ორ ქოლ-ცენტრში 80-ზე მეტი ადამიანი მუშაობდა, რომელთაც 2022 წლის მაისიდან 2025 წლის თებერვლამდე  6 100-ზე მეტ მსხვერპლს 35 მილიონი დოლარზე მეტი გამოსძალეს.

გამოძიების ინფორმაციით, საქართველოში მოქმედი ქოლცენტრის უკან შპს A.K. Group დგას. კომპანიის ოფიციალური მფლობელი 36 წლის მერი შოთაძეა. ის მართავს უცხო ენების მცოდნე ახალგაზრდების ჯგუფს, რომელიც უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს თაღლითურად ძარცვავს. მისი ბიზნეს-პარტნიორია 33 წლის აკაკი ქევხიშვილი.

A.K. Group ცდილობს საჯაროდ არსად გამოჩნდეს: არც ინტერნეტში აქვთ ინფორმაცია განთავსებული და არც აბრაა გამოკრული მათ ოფისებთან. თუმცა, კომპანიის წვეულებაზე გადაღებული და შემთხვევით საჯაროდ გამოქვეყნებული ფოტოები ჟურნალისტებს ქოლ-ცენტრის თანამშრომლების ამოცნობაში დაეხმარათ.

თაღლითური ქოლ-ცენტრები საქართველოში რამდენჯერმე იქნა გამოვლენილი, მაგრამ წუხილები რჩება მათ საქმიანობაში ხელისუფლების შესაძლო ჩართულობის ან როლის შესახებ. ამჯერად გამომძიებელი ჟურნალისტები პროკურატურასა და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს (სუსი) დაუკავშირდნენ. პროკურატურამ განაცხადა, რომ „სწავლობს“ ინფორმაციას A.K. Group-ის შესახებ, ხოლო სუს-მა განაცხადა, რომ ეს საკითხი მის კომპეტენციაში არ შედის. აღსანიშნავია, რომ გამოძიებაში გამოვლენილი ერთ-ერთი ქოლცენტრი თბილისში სუს-ის ოფისიდან კილომეტრზე ნაკლებ მანძილზე ფუნქციონირებდა.

გამოძიების თქმით, ქოლცენტრები განთავსებულია მდიდრულ საოფისე შენობებში, მათ შორის ევროკავშირის ქვეყნებში. ამ თაღლითურ კომპანიებს მარკეტინგის ფირმები და ბანკები ემსახურებიან.

თაღლითური სქემა

ჟურნალისტებმა გამოძიების ფარგლებში დაადგინეს, რომ თაღლითურ ქსელს მსხვერპლის საკონტაქტო ინფორმაციით ონლაინ მარკეტერები ამარაგებენ. ეს მონაცემები მოპოვებულია მაცდური, ხშირად ცნობილი პიროვნებების სახელით გავრცელებული რეკლამებით. ეს რეკლამები მსხვერპლებს სხვადასხვა სოციალურ ქსელში ხვდებათ. დაინტერესებული  მომხრარებელი კი ბმულებზე გადასვლით საკუთარ საკონტაქტო ინფორმაციას გასცემს, რომელიც პირდაპირ თაღლითების ხელში ხვდება. თუმცა, არ არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ ამ კომპანიებმა იცოდნენ, რომ ისინი თაღლითებს აწვდიდნენ ინფორმაციას.

პოტენციურ მსხვერპლს პირველად ე.წ. საუბრის წამომწყები ჯგუფის წევრი ურეკავს. როგორც წესი, ამ ჯგუფის წევრები ახალი თანამშრომელები არიან, რომლებიც ტყუილის ხელოვნებას ახლა ეუფლებიან. ისინი კლიენტებს პირდებიან, რომ გამოცდილ ბროკერთან დააკავშირებენ, რომელიც მათ ფულის გამომუშავებაში დაეხმარებთ.

ამის შემდეგ საქმეში ერთვება „კლიენტის შენარჩუნების” ჯგუფის წარმომადგენელი. ამ ჯგუფში უფრო გამოცდილი თაღლითები არიან. ისინი თავს „ფინანსურ მრჩევლებად“ წარმოაჩენენ და ყალბ პირადობისა და ყალბი პასპორტების გამოყენებით, არწმუნებდნენ მსხვერპლებს, რომ ინვესტიციები ჩაედოთ ისეთ პლატფორმებში, რომლებიც, ფაქტობრივად, ყალბი იყო და ეუბნებოდნენ, რომ დიდ მოგებას მიიღებდნენ.

მაშინაც კი, როცა მსხვერპლები ხვდებოდნენ, რომ მათ ატყუებდნენ, სხვა თაღლითები უკავშირდებოდნენ და ეუბნებოდნენ, რომ მიაგნეს მათ დაკარგულ ფულს და შეეძლოთ მისი დაბრუნება – სავარაუდო მოგებასთან ერთად – თუ კიდევ ერთ ტრანზაქციას განახორციელებდნენ. ესეც თაღლითობა იყო.

ფინანსური დოკუმენტებიდან ჩანს, რომ ხანდახან საუკეთესო გაყიდვების მქონე თანამშრომლები თვეში 20 000 დოლარზე მეტს გამოიმუშავებენ. წასახალისებლად უფრო ნაკლებშემოსავლის მომტან თაღლითებს iPhone-ს ჩუქნიან, უფრო მაღალშემოსავლიანებს კი – ავტომობილს BMW-ს.

გამოძიება დეტალურად აღწერს თაღლითების მდიდრულ ცხოვრების წესს, რომლის საშუალებასაც მათ თაღლითური საქმიანობა აძლევთ.

გლობალური გამოწვევა

„ამ ონლაინ თაღლითობების მეშვეობით ყოველწლიურად, დაახლოებით, 500 მილიარდი დოლარი გამომუშავდება,“ – უთხრა OCCRP-ს იურგენ შტოკმა, ინტერპოლის ყოფილმა გენერალურმა მდივანმა. „ლეპტოპი ახლა კრიმინალური ჯგუფების არსენალში ყველაზე მძლავრი იარაღია“.

წყარომ, რომელმაც ყველა მონაცემი და ინფორმაცია შვედეთის საზოგადოებრივ მაუწყებელს მიაწოდა, თაღლითების აშკარა დაუსჯელობაზე მიუთითა: „ბევრი კრიმინალი იყენებს ონლაინ ტელეფონს, ჩათს და ელექტრონული ფოსტის სერვისებს ანონიმურად დარჩენისთვის და დაფუძნებულია ქვეყნებში, სადაც ხელისუფლება უარს ამბობს თანამშრომლობაზე“.

ასეთი საქმეების გამოძიება და სისხლისსამართლებრივი დევნა რამდენიმე სერიოზული გამოწვევის წინაშეა, რომელთა შორისაა თაღლითობის ტრანსნაციონალური ხასიათი, სამართალდამცავი ორგანოების სპეციალიზებული ექსპერტიზის ნაკლებობა და მსხვერპლის მონაწილეობის დაბალი დონე.

ასევე წაიკითხეთ:

• 24/10/2024 – ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახური: „ჩხრეკა ე. წ. “ქოლცენტრში” ჩატარდა“
• 09/09/2024 – პროკურატურამ ქოლ-ცენტრების საქმეზე მორიგი ტრანსნაციონალური დანაშაული გახსნა
• 13/08/2024 – აშშ-ის ჰელსინკის კომისია სახდეპს „ქართული ოცნების“ საქმიანობის „დამფინანსებელ“ თაღლითურ ქოლ-ცენტრებთან დაპირისპირებისკენ მოუწოდებს
• 05/02/2024 – ტრანსნაციონალური თაღლითური ქოლ-ცენტრების საქმეზე შვიდი პირია დაკავებული

This post is also available in: English (ინგლისური)