რომის ქუჩებში სულ უფრო ხშირად ჩნდება პირდაფჩენილი უფსკრულები – ფენომენი

რომში, ქალაქის ქუჩებზე ხშირად ჩნდება ნაპრალები, რომლებშიც მანქანები ვარდებიან. ეს ფენომენი, რომელიც ბოლო წლებში ფართოდ გავრცელდა, შეიძლება ძველი რომაელების მშენებლობის მეთოდებს მივაწეროთ.

რომში, ქალაქის ქუჩებზე, ხშირად ჩნდება ნაპრალები, რომლებშიც მანქანები ვარდებიან. ეს ფენომენი, რომელიც ბოლო წლებში ფართოდ გავრცელდა, შეიძლება ძველი რომაელების მშენებლობის მეთოდებს მივაწეროთ. ნაპრალის სიგარე რვა მეტრია, სიგრძე – ცამეტი მეტრი, სიღრმე კი – ხუთიდან ექვს მეტრამდე. რომის სამხრეთით მდებარე საცხოვრებელ უბანში, დასასვენებელი პარკის გვერდით, ამ ზომის უფსკრული, 28 მარტის ღამეს, რამდენიმე წამში გაიხსნა და ორი მანქანა შთანთქა.

ნაპრალის მოპირდაპირე მხარეს, შენობის პირველ სართულზე, ემანუელ ლაი ავტოფარეხებს აქირავებს, მაგრამ იმ დღიდან მოყოლებული, ბიზნესის გაგრძელება მისთვის შეუძლებელი გახდა.

„ღამის 2 საათი იყო, როცა შენობაში მცხოვრები ხალხი ხმაურმა გააღვიძა. მათ მიწაში ჩაძირული მანქანები დაინახეს, რომლებიც, მოგვიანებით, უფსკრულიდან მეხანძრეებმა ამოიყვანეს“. ზიანი კი მიადგათ, მაგრამ შიშის გამო არავინ დაზარალებულა. „ტრაგედია დატრიალდებოდა, ეს დღისით რომ მომხდარიყო, – აღიარებს ავტოფარეხების მფლობელი, – მოსახლეობამ რამდენიმე ღამე სკოლის სპორტულ დარბაზში გაათია, რადგან სამოქალაქო დაცვას სამსახური შენობის მდგრადობაში დარწმუნებული არ იყო“.

ბევრ ქუჩაზე, განსაკუთრებით რომსა და ნეაპოლში, საცხოვრებელი კორპუსები ელვის სისწრაფით შენდება. იმდენად სწრაფად, რომ გეოლოგები მღვიმური ხვრელების შესწავლას ვერ ასწრებენ. ემანუელი შეშფოთებულია და აინტერესებს, როდის შეძლებენ მისი კლიენტები ავტოფარეხიდან მანქანების გამოყვანას. „ქუჩების შეკეთებას ზოგჯერ რამდენიმე წელი სჭირდება, – ოხრავს ის, – ჯერ ხვრელი უნდა გაფართოვდეს, რათა გაირკვას, როგორ გაამაგრონ გრუნტი“.

წვიმა და წყლის გაჟონვა

გეოლოგი სტეფანია ნისიო გარემოს დაცვისა და კვლევის უმაღლეს ინსტიტუტში (ISPRA), თავისი კომპიუტერის ეკრანზე, ასობით მწვანე წერტილს გვაჩვენებს, რომლებითაც იტალიის დედაქალაქის ქუჩებში მიწის ჩაწოლის ადგილებია მონიშნული. „მათი აღრიცხვა დაახლოებით ერთი საუკუნის წინ დაიწყო, მაგრამ ბოლო ოცი წლის განმავლობაში ეს ფენომენი მკვეთრად დაჩქარდა, პიკი კი 2018 წელს იყო, როდესაც 175 ჩაწოლა მოხდა“.

გეოლოგი, მარადიული ქალაქის რუკაზე საშიშ ზონებზე მიგვითითებს და გვიხსნის, რომ რომი მიწისქვეშა გალერეებისა და ქვის სამტეხლოების უზარმაზარ ლაბირინთზეა აგებული. „აქ უამრავი დერეფანი, გალერეა, კარიერი და სხვადასხვა სახის მიწისქვეშა სარდაფია, დიდი კატაკომბებიც არ უნდა დაგვავიწყდეს. მაგრამ ჩვენ ამ გალერეებისა და ღრუების მხოლოდ ოცდაათიდან ორმოც პროცენტამდე გვაქვს შესწავლილი, – განმარტავს ის, – ხშირად ეს არის ტუფის კარიერები, რომელიც ძველ რომში სამშენებლო მასალას წარმოადგენდა და ძველი რომაული გზების გასწვრივ, ქალაქის კედლების გარეთ მოიპოვებოდა. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, დედაქალაქის გაფართოებასთან ერთად, შენობების მშენებლობა წიაღის შესწავლას საჭიროებდა, ქუჩების გასაყვანად კი ამის აუცილებლობა არ არსებობდა. ამიტომ ძლიერი წვიმის, ან წყალმომარაგების სისტემიდან და კანალიზაციიდან გაჟონვის შემთხვევაში წყალი ნიადაგში უპრობლემოდ ხვდებოდა“.

ტუფის კარიერები

ვითარებაში უკეთ გასარკვევად მიწისქვეშეთში ჩავდივართ. ადრიანო მორაბიტო სპელეოლოგია და რომის მიწისქვეშა გადასასვლელებში ტურისტულ ტურებს აწყობს. ამასთან, ის გალერეების შემოწმებაზეც არის პასუხისმგებელი, რათა მათი ნგრევა არ მოხდეს.

„ჩვენ აქ ძველი რომის ტუფის კარიერებში შევდივართ, – ამბობს ის და ფანარს გალერეისკენ მიმართავს, – ამჟამად იმპერატორ კლავდიუსის ე.წ „ქვის სამტეხლოს ტაძართან“ ვიმყოფებით“. იქვე წმინდა იოანესა და პავლეს ბაზილიკაა აღმართული, რომელიც ტაძრის ნანგრევებზეა აგებული. „ხშირად ეს კარიერები უძველესი ქალაქის გარეთ მდებარეობდა, რომაელები იქ ტუფსა და პოცოლანს (ვულკანურ ფერფლს) შენობების ასაშენებლად მოიპოვებდნენ, მაგრამ ეს კარიერი განსაკუთრებულია, რადგან ის ცენტრთან ახლოს მდებარეობდა“.

ადრიანო სიბნელეში წინ მიიწევს, მისი ჩაფხუტის შუქზე კარგად ვარჩევთ მიწაში ჩაძირულ ნესტიანი კედლებს, ასევე მიწისქვეშა პატარა ტბის ანარეკლს.

„საინტერესო ის არის, რომ რომ ეს კარიერები შეიძლება ორ-სამ სართულიანი იყოს, ამიტომ ხანდახან, როცა ქუჩა იტკეპნება და სიმძიმე აწვება, მანქანები შეიძლება ოც მეტრზე მეტ სიღრმეში ჩამოვარდეს, – განმარტავს სპელეოლოგი, – წყალმომარაგების ან კანალიზაციის სისტემაში გაჟონვის დროს, მიწა გზის ქვეშ წყლით იჟღენთება, ხოლო თუ იქვე უძველესი კარიერი ან გალერეაა, მაშინ წყლის გაჟონვა მცირე ზომის ნაპრალების კი არა, არამედ უზარმაზარი უფსკრულების გაჩენას იწვევს“.

ეს ქვის სამტეხლოები რომის ბუნებრივ ნიადაგს არ წარმოადგენს.

„არც ერთი ეს ღრუ ბუნებრივია არ არის, ეს ყველაფერი – გამოქვაბულები, სარდაფები, კარიერები, გალერეები მონების მიერ არის გათხრილი“, – გვიხსნის ადრიანო მორაბიტო და კლდეზე შემორჩენილ წერაქვის კვალს გვაჩვენებს. „თუ გალერეის თაღსა და ქუჩის ზედაპირის ფუძეს შორის სივრცე ძალიან თხელია, მაშინ ეს აშკარად მაღალი რისკის ზონაა და შეიძლება ქუჩა მანქანების სიმძიმის ქვეშ უეცრად ჩაწვეს! „ცოტა რომაელმა თუ იცის, რომ მათი ფეხების ან სახლების ქვეშ, მათი წინაპრების მიერ გათხრილი ასობით კილომეტრი სიგრძის გალერეა ქალაქს უფრო მყიფეს ხდის; თუმცა, ისიც ფაქტია, სწორედ ამ ღრუებიდან ამოღებული ქვებით შეიქმნა ის საოცრებები, რომლებიც დღემდე გვაოცებს ყველას“.