ფაქტები, რომლებიც უნდა იცოდე – ბავშვები და ორსულები განსაკუთრებით რისკის ქვეშ არიან, – მეცნიერება გვაფრთხილებს

ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი. sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა

 წყალი კი არა, პლასტმასის ნარჩენებია!

ახალი კვლევები გვიჩვენებს, რომ ჩვეულებრივად გაყიდვადი წყალი პლასტმასის ბოთლებში შეიძლება შეიცავდეს ათასობით მიკროპლასტმასის ნაწილაკს თითოეულ ბოთლში. რაც უფრო დიდხანს დგას ბოთლი მაღაზიაში ან თუნდაც სახლში — მით მეტია რისკი, რომ მისი კედლებიდან მიკროპლასტმასა მოხვდეს წყალში.

მთავარი არგუმენტები — რატომ უნდა ვთქვათ უარი პლასტმასის ბოთლზე

1. მიკროპლასტმასა თქვენს წყალშია
• Columbia University-ის კვლევამ (2024) აჩვენა, რომ საშუალო ზომის 1 ბოთლ წყალში აღმოჩენილია 100,000-ზე მეტი მიკროპლასტმასის ნაწილაკი.
• ამ ნაწილაკების უმრავლესობა თვალით უხილავია და ადამიანის ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ არ იშლება.

2. ბისფენოლი და ფტალატები – კიბოს რისკი
• პლასტმასის ბოთლები ხშირად შეიცავს ქიმიკატებს — BPA (ბისფენოლი A) და ფტალატები, რომლებიც ემატება პლასტმასის სიმტკიცისთვის.
• ეს ქიმიკატები ცნობილია როგორც ენდოკრინული დისრუპტორები — ანუ ნივთიერებები, რომლებიც არღვევენ ჰორმონულ ბალანსს.
• მათი ზემოქმედება დაკავშირებულია:
• ძუძუს და პროსტატის კიბოს განვითარებასთან
• უნაყოფობასთან
• ჰორმონულ არეულობებთან

3. მზეზე დადგმული ბოთლები — ტოქსიკური ბომბია
• მზეზე დაჩრდილული ან გაცხელებული პლასტმასის ბოთლები უფრო სწრაფად გამოყოფენ ტოქსინებს.
• მანქანაში, პიკნიკზე, ეზოში დავიწყებული ბოთლი შეიძლება გარდაიქმნას მავნე ნივთიერებების ჭიქად.

4. ბავშვები და ორსულები განსაკუთრებით რისკის ქვეშ
• კვლევები აჩვენებს, რომ მიკროპლასტმასა და BPA გავლენას ახდენს ნაყოფის განვითარებაზე, შეიძლება იწვევდეს:
• ტვინის ჩამოყალიბების დარღვევებს
• ქცევით შეფერხებებს
• დაბალ წონას დაბადებისას

 ფაქტები, რომლებიც უნდა იცოდე
• ადამიანმა შეიძლება წელიწადში მოიხმაროს 5 გრამამდე მიკროპლასტმასი მხოლოდ წყლის დალევით — ეს უდრის საკრედიტო ბარათის ზომას.
• ევროკავშირის მრავალი ქვეყანა უკვე იწყებს BPA-ს აკრძალვას სურსათის კონტაქტის მასალებში.
• WHO და UNEP მოუწოდებენ ქვეყნების მთავრობებს, დაიწყონ გადატანა მინის, ლითონის ან ბიოდეგრადირებად შეფუთვებზე.

კითხვები და პასუხები

 ყველა პლასტმასის ბოთლი საშიშია?
 არა ყველა, მაგრამ უმრავლესობა. ბოთლები, რომლებიც არ არის განკუთვნილი მრავალჯერად გამოყენებაზე და არ შეიცავენ BPA-ს — შედარებით უსაფრთხოა, თუმცა მიკროპლასტმასა მაინც რჩება პრობლემად.

 რომელი ალტერნატივა ავირჩიოთ?
 მინის ბოთლი, ლითონის თერმოსი ან ბიოდეგრადირებადი კონტეინერი — უსაფრთხო და მრავალჯერადი გამოყენებისთვის.

 არის თუ არა სამედიცინო წყაროები ამის დასადასტურებლად?
 დიახ. იხილეთ ქვემოთ მითითებული საერთაშორისო სამეცნიერო კვლევები და ორგანიზაციების რეკომენდაციები.

 პროფესორის კომენტარი

„მარტივად რომ ვთქვათ — არ უნდა დალიოთ ის, რაც პლასტმასაში წლებია ჩასხმულია. პლასტმასის ბოთლი არ არის ‘უბრალო ჭურჭელი’. ის არის ქიმიური წყარო, რომელიც უხილავად და ყოველდღიურად ზიანს აყენებს თქვენს ჰორმონებს, ღვიძლს, ტვინს და მომავალ თაობას. დროა ვთქვათ უარი პლასტმასაზე — თუნდაც წყლის დალევით დავიწყოთ.“

 მეტი უახლესი და სანდო სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე:
www.sheniekimi.ge – შენი ექიმი, შენი სივრცე, შენი ჯანმრთელობა.

 გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
 მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
 iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
 Android: https://play.google.com/store/apps/details…
 Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi

 გამოყენებული წყაროები
1. Mason SA, Welch VG, Neratko J. Synthetic Polymer Contamination in Bottled Water. Front Chem. 2018;6:407. doi:10.3389/fchem.2018.00407
2. World Health Organization (WHO). Microplastics in Drinking-Water. 2019. https://www.who.int/publications/i/item/9789241516198
3. Rochester JR. Bisphenol A and human health: A review of the literature. Reprod Toxicol. 2013;42:132-155. doi:10.1016/j.reprotox.2013.08.008
4. Galloway TS. Micro- and nano-plastics and human health. In: Marine Anthropogenic Litter. Springer; 2015.
5. UNEP. Ditching single-use plastics: Towards a plastic-free future. United Nations Environment Programme. 2023.

 დაკავშირებული ინტერესების განცხადება

აღნიშნული სტატია მომზადებულია დამოუკიდებლად, მხოლოდ სამეცნიერო მტკიცებულებებსა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დაცვის პრინციპებზე დაყრდნობით. პროფესორ გიორგი ფხაკაძეს არ აქვს არცერთი ფინანსური, კომერციული ან სხვა პროფესიული დაინტერესება, რომელიც უკავშირდება არც პლასტმასის ბოთლებში წყლის მწარმოებლებს და არც ალტერნატიული (მინის, ლითონის ან ბიოდეგრადირებადი) შეფუთვების დისტრიბუტორებს. წარმოდგენილი შეფასებები ემყარება საერთაშორისო ორგანიზაციების (WHO, UNEP, Columbia University, EU EFSA) მონაცემებს და არ წარმოადგენს რეკლამას ან ანტიკომპანიების აქტივობას. სტატიის მიზანია — მხოლოდ ჯანდაცვის რისკების შესახებ მოსახლეობის სანდო ინფორმირება და პრევენციული ქმედებების წახალისება.

#drpkhakadze #აქხარისხია #შენიექიმი #გიორგიფხაკაძე #პლასტმასი #სუფთაჯანმრთელობა #შენიამბები #sheni #sheniambebi Giorgi Pkhakadze SheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniEkimi.ge • შენი ექიმი SheniSupra.ge • შენი სუფრა SheniSilamaze.ge • შენი სილამაზე