ყველი, შეიძლება, კოშმარების მიზეზი იყოს?! – იწვევს თუ არა ყველი, კოშმარებს და ღამის ძილის დარღვევას?

ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი.
sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა

 ყველი და სიზმრები — საინტერესო, მაგრამ რამდენად არის მეცნიერული კავშირი?

ვრცელდება ინფორმაცია, თითქოს ყველი იწვევს კოშმარებს და ღამის ძილის დარღვევას. თუმცა რეალურად, საქმე გვაქვს საინტერესო ბიოქიმიურ ურთიერთობასთან, რომელიც ნაწილობრივ დასტურდება თანამედროვე კვლევებით.
ახალი სტატიები (Technology Networks, Sleep Research Society) მიანიშნებს, რომ ღამით ყველის ჭამამ შეიძლება შეცვალოს სიზმრის სტრუქტურა, მაგრამ არ ნიშნავს, რომ ყველი ავტომატურად იწვევს კოშმარებს.

 რა ხდება ორგანიზმში ყველის ჭამის შემდეგ?

 1. ტირამინი — აქტიური ნივთიერება ყველში
• ტირამინი მოქმედებს ნერვულ სისტემაზე და აძლიერებს ტვინის აქტივობას ძილის დროს.
• ამან შეიძლება გამოიწვიოს ინტენსიური, ემოციური და ხშირად სიურრეალისტური სიზმრები.

 2. კაზეინი და კაზომორფინები
• ყველი შეიცავს კაზეინს — რძის ცილას, რომლის დაშლაც წარმოქმნის კაზომორფინებს.
• ეს ნივთიერებები შეიძლება მოქმედებდნენ ტვინზე ოპიოიდების მსგავსად — რაც ზოგ შემთხვევაში აძლიერებს სიზმრის ინტენსივობას ან ბნელს.

 3. ცხიმიანი საკვები ძილის წინ
• ყველი მაღალი ცხიმიანობით ახანგრძლივებს კუჭის დაცლას და შეანელებს ღრმა ძილის ფაზაში გადასვლას, რის შედეგადაც იზრდება REM ფაზა — სწორედ ის, როდესაც სიზმრებს ვხედავთ.

 უახლესი სამეცნიერო დასკვნები

 ბოლო მონაცემებით (2022–2025), არსებობს ზომიერი კავშირი:
• ჭარბი ცილისა და ცხიმის მიღებასა და REM ფაზის გახანგრძლივებას შორის
• ზოგიერთი ადამიანისთვის ეს ნიშნავს დაუვიწყარ და უცნაურ სიზმრებს, მაგრამ არა აუცილებლად კოშმარს
• ხოლო სხვებისთვის — არანაირი ცვლილება არ შეიმჩნევა

კითხვა-პასუხი

 ყველა ადამიანს ეხება ეს ეფექტი?
 არა. მხოლოდ ზოგიერთი ადამიანია მგრძნობიარე — განსაკუთრებით ისინი, ვისაც აქვს სტრესი, დეპრესია ან არარეგულარული ძილი.

 ყველი მართლა იწვევს კოშმარებს?
 ყველა შემთხვევაში — არა. ზოგიერთ შემთხვევაში — შეიძლება გააძლიეროს სიზმრების ემოციური დატვირთვა ან გახადოს ისინი ინტენსიური.

 უნდა ავირიდოთ ყველი ძილის წინ?
 თუ შენ გაქვს ხშირი კოშმარები ან ძილის პრობლემები, სცადე არ მიირთვა ცხიმიანი საჭმელი ძილის წინ — მათ შორის ყველიც.

 პროფესორის კომენტარი

„ყველზე შეტევა არასწორია — ის არ არის მავნე პროდუქტი. მაგრამ მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ, რომ კვება მოქმედებს ძილის ხარისხზე, მათ შორის სიზმრებზე. თუ ღამით ხშირად გესიზმრება მძაფრი სცენები, დაფიქრდი, რას ჭამ ღამის ბოლო საათებში.“

 მეტი უახლესი და სანდო სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე:
www.sheniekimi.ge – შენი ექიმი, შენი სივრცე, შენი ჯანმრთელობა.

 გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
 iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
 Android: https://play.google.com/store/apps/details…
 Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi

 დაკავშირებული ინტერესების განცხადება

პროფესორ გიორგი ფხაკაძეს არ აქვს არანაირი ფინანსური, კომერციული ან პროფესიული კავშირი ყველის ან რძის პროდუქტების მწარმოებლებთან. ყველა შეფასება ემყარება საერთაშორისო სამეცნიერო წყაროებს და ემსახურება საზოგადოების სანდო ინფორმირებასა და განათლებას.

 გამოყენებული წყაროები
1. Technology Networks. Cheese May Actually Give You Nightmares. 2025 Aug. https://www.technologynetworks.com/…/cheese-may-actually…
2. Barrett D. Food and dreams: effects of food intake on dream content. Percept Mot Skills. 2016;123(3):825–837. doi:10.1177/0031512516664296
3. St-Onge MP et al. Nutritional influences on sleep and sleep disorders. Adv Nutr. 2020;11(5):877–888. doi:10.1093/advances/nmaa007
4. Munafo MR, Harmer CJ. Diet and sleep: the interaction of nutrients and circadian biology. Sleep Med Rev. 2023;67:101719. doi:10.1016/j.smrv.2022.101719
5. EFSA Panel on Dietetic Products. Scientific opinion on food-derived bioactive peptides. EFSA J. 2022;20(3):e07299.

#drpkhakadze #აქხარისხია #შენიექიმი #გიორგიფხაკაძე #კვება #ძილი #სიზმრები #sheniekimi #შენიამბები Giorgi Pkhakadze SheniEkimi.ge • შენი ექიმიSheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniSilamaze.ge • შენი სილამაზე SheniSupra.ge • შენი სუფრა