ნარკოლოგი ზურა სიხარულიძე სოციალურ ქსელში წიწაკის სპრეისა და მხუთავი აირის გამოყენების შედეგებზე წერს.
ნარკოლოგი აღნიშნავს, რომ აუცილებელია მათი გამოყენება მკაცრად გაკონტროლდეს.
ზურა სიხარულიძე ასევე აღნიშნავს, რომ ნებისმიერი ქიმიური ნივთიერების გამოყენების შემთხვევაში ადგილზე უნდა იყოს სამედიცინო დახმარების ჯგუფი.
“ხანგრძლივი გამოყენება წიწაკის სპრეისა და მხუთავი აირის (მაგ., ცრემლმდენი გაზი – CS ან CN) შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული ჯანმრთელობის პრობლემები როგორც მოკლე, ასევე გრძელვადიან პერსპექტივაში. აქ არის მათი ზემოქმედების შედეგები:
წიწაკის სპრეი (OC – Oleoresin Capsicum)
ხანმოკლე ეფექტები:
• თვალის გაღიზიანება: ძლიერი წვა, თვალების დახუჭვა, დროებითი სიბრმავე.
• კანის რეაქციები: წვა, სიწითლე, შეშუპება, ძლიერი ქავილი.
• სასუნთქი სისტემის გაღიზიანება: ხველა, სუნთქვის გაძნელება, ცემინება, ყელის გაღიზიანება.
• შოკი ან პანიკა: ფსიქოლოგიური სტრესი, განსაკუთრებით ასთმით ან ალერგიით დაავადებულ პირებში.
ხანგრძლივი გამოყენების ეფექტები:
• თვალის დაზიანება:
• კონიუნქტივიტი (თვალის ლორწოვანი გარსის გაღიზიანება).
• კერატიტი (რქოვანას გაღიზიანება, რომელიც შესაძლოა საჭიროებდეს სამედიცინო ჩარევას).
• ფილტვების დაზიანება:
• მუდმივი ხველა, ბრონქოსპაზმი, ასთმის გაუარესება.
• კანის პრობლემები:
• მექანიკური ქავილის ან ქიმიური დამწვრობის წარმოქმნა.
• ნერვული სისტემის დაზიანება:
• გამეორებითი ზემოქმედება ნერვულ სისტემაზე შეიძლება გამოიწვიოს ქრონიკული ტკივილი ან მგრძნობელობის დაკარგვა.
მხუთავი აირი (CS ან CN)
ხანმოკლე ეფექტები:
• თვალის გაღიზიანება: წვა, ცრემლდენა, მხედველობის დროებითი დაკარგვა.
• სასუნთქი სისტემის დაზიანება:
• ხველა, ცემინება, ყელის შეშუპება.
• ფილტვების მწვავე გაღიზიანება.
• კანის გაღიზიანება: წვა და ქავილი.
• გულისცემის დაჩქარება: სისხლის წნევის დროებითი მატება.
ხანგრძლივი გამოყენების ეფექტები:
• ქრონიკული ფილტვის დაზიანება:
• ბრონქიტი, ფილტვის ქსოვილის დაზიანება, სუნთქვის მუდმივი გაძნელება.
• თვალის მუდმივი დაზიანება:
• შესაძლოა გამოიწვიოს კატარაქტა ან სხვა თვალის პათოლოგიები.
• ქიმიური დამწვრობები:
• თუ აირი გამოიყენება მაღალ კონცენტრაციაში ან ახლო მანძილზე, შეიძლება გამოიწვიოს ლოკალური ნეკროზი ან შეხორცებები.
• გულის პრობლემები:
• სტრესისა და მხუთავი აირის კომბინაციამ შესაძლოა გამოიწვიოს გულისრევა, არითმია ან გულის შეტევა.
განსაკუთრებული რისკის ჯგუფები
• ასთმით, ალერგიით ან ფილტვის დაავადებებით დაავადებულები: ამ პირებში ეფექტები გაცილებით მძაფრი და საშიშია.
ორსული ქალები: შესაძლებელია ნაყოფზე უარყოფითი გავლენა.
• ბავშვები და ხანდაზმულები: ორგანიზმის უფრო სუსტი რეაქცია იწვევს სერიოზულ გართულებებს.
გრძელვადიანი გამოყენების სამართლებრივი და ეთიკური პრობლემები
ხშირი და ხანგრძლივი გამოყენება იწვევს ადამიანის უფლებების დარღვევას და ჯანმრთელობის სერიოზულ ზიანს, რაც არ შეესაბამება პროპორციული ძალის გამოყენების პრინციპს.
რეკომენდაცია:
ხანგრძლივი ან გაუმართლებელი გამოყენება არ არის მხოლოდ სამედიცინო, არამედ ეთიკური პრობლემაც. აუცილებელია მისი გამოყენების მკაცრად კონტროლი და მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში, თანაც სამედიცინო დახმარების მზადყოფნით.
წიწაკის სპრეისა და მხუთავი აირის (CS ან CN) კომბინაციის წყლის ჭავლის მანქანაში გამოყენება არის სერიოზულად საშიში და კრიტიკულად არარეკომენდებული შემდეგი მიზეზების გამო:
1. ჯანმრთელობის რისკები
ზემოქმედების გაძლიერება
• ამ ორი ნივთიერების შერევა აძლიერებს ტოქსიკურ ეფექტს.
• წყლის ჭავლის მანქანა მაღალი წნევით ანაწილებს ნივთიერებებს, რაც იწვევს უფრო ღრმა შეღწევას კანის, თვალებისა და სასუნთქი გზების ქსოვილებში.
სასუნთქი გზების სერიოზული დაზიანება
• მხუთავი აირის ზემოქმედება შეიძლება გახდეს უფრო მწვავე, რადგან წყლის წვეთები ხელს უწყობს აირის ჩასვლას ფილტვებში.
• იწვევს მძიმე ბრონქოსპაზმს, ფილტვების შეშუპებას ან სასუნთქი სისტემის კოლაფსს.
ქიმიური დამწვრობა და ალერგიული რეაქციები
• წიწაკის სპრეისა და მხუთავი აირის მაღალი კონცენტრაცია (განსაკუთრებით წყლით შერევით) შეიძლება გამოიწვიოს კანის ქიმიური დამწვრობა, თვალის დაზიანება და ალერგიული შოკი.
2. უსაფრთხოების რისკები
• კონცენტრაციის კონტროლის შეუძლებლობა:
წყლის ჭავლის მანქანაში ნივთიერებების შერევისას რთულია კონტროლი, თუ რამდენი ქიმიური ნივთიერება მოხვდება ადამიანზე.
• განურჩეველი ზემოქმედება:
წყლის ჭავლი მოქმედებს ფართო არეალზე და არ არჩევს სამიზნეს. ეს ნიშნავს, რომ ზიანს მიიღებს როგორც დემონსტრაციის მონაწილე, ასევე შესაძლოა მიმდებარე ხალხიც, მათ შორის ბავშვები, ხანდაზმულები და ადამიანები, რომლებსაც არ აქვთ პროტესტთან კავშირი.
3. სამართლებრივი და ეთიკური შეზღუდვები
• ასეთი კომბინაცია ხშირად არღვევს ადამიანის უფლებების საერთაშორისო ნორმებს, მათ შორის ძალის გამოყენების პროპორციულობის პრინციპს.
• ჯანმრთელობის ან სიცოცხლის დაზიანება მსგავსი მეთოდით შეიძლება შეფასდეს როგორც არაპროპორციული და არაადეკვატური ქმედება, რასაც საერთაშორისო დონეზე მკაცრი კრიტიკა მოჰყვება.
4. გამოყენების შედეგები
მოკლე დროში:
• ხველა, თვალების გაღიზიანება, სუნთქვის გაძნელება, პანიკა.
• სერიოზული ალერგიული რეაქციები, ქიმიური დამწვრობა.
გრძელვადიან პერიოდში:
• ფილტვის ქსოვილის დაზიანება, თვალის მუდმივი დაზიანება, ფსიქოლოგიური ტრავმა.
• გაზრდილი სამართლებრივი პასუხისმგებლობა იმ ორგანოსთვის, ვინც გამოიყენებს მსგავს მეთოდს.
რეკომენდაციები
1. არ გამოიყენოთ კომბინაცია:
წიწაკის სპრეისა და მხუთავი აირის შერევა წყლის ჭავლის მანქანაში მნიშვნელოვნად ზრდის ჯანმრთელობის და უსაფრთხოების რისკებს.
2. გამოიყენეთ მხოლოდ საჭიროების პრინციპით:
ძალის გამოყენება უნდა იყოს პროპორციული და განკუთვნილი მხოლოდ იმ შემთხვევებისთვის, როდესაც არ არსებობს სხვა ალტერნატივა.
3. სამედიცინო მხარდაჭერა:
ნებისმიერი ქიმიური ნივთიერების გამოყენების შემთხვევაში ადგილზე უნდა იყოს სამედიცინო დახმარების ჯგუფი.
ამგვარი კომბინაციის გამოყენება არამხოლოდ ჯანმრთელობისთვის საშიშია, არამედ იწვევს ეთიკურ და სამართლებრივ პასუხისმგებლობას,“ – წერს ზურა სიხარულიძე.