5 „ბუნებრივი“ დანამატი, რომელიც ღვიძლს ანადგურებს!

დღეს თითქმის ყველა ვიღებთ რომელიმე დანამატს – წონის დასაკლებად, ენერგიის გასაზრდელად ან იმუნიტეტის გასაძლიერებლად. მაგრამ ბევრმა არ იცის, რომ ზოგიერთი ფართოდ რეკლამირებული, თავისუფლად გაყიდვადი „ბუნებრივი“ დანამატი პირდაპირ საფრთხეს უქმნის ღვიძლს — ორგანოს, რომელიც პასუხისმგებელია ტოქსინების გამოყოფასა და ნივთიერებათა ცვლაზე.

რატომ უნდა გვაწუხებდეს ეს საკითხი?

• აშშ-ში დაახლოებით 15 მილიონი ადამიანი იღებს დანამატებს, რომლებიც უკავშირდება ღვიძლის დაზიანებას.

• ფიქსირდება მძიმე ჰეპატიტის, ღვიძლის უკმარისობისა და გადანერგვის შემთხვევები.

• ყველაზე შემაშფოთებელი კი ისაა, რომ სიმპტომები ხშირად გვიან ჩნდება — როცა ზიანი უკვე დამდგარია.

რომელი დანამატებია ყველაზე საშიში?

დეტალური ანალიზი, მექანიზმები და სამეცნიერო მტკიცებულებები

1. მწვანე ჩაის ექსტრაქტი (Green Tea Extract)

• რატომ იღებენ? ანტიოქსიდანტური მოქმედება, წონის კლება.

• რისკი: ექსტრაქტის მაღალი კონცენტრაცია შეიცავს EGCG-ს, რომელიც მაღალ დოზაზე იწვევს ღვიძლის უჯრედების დაზიანებას.

• მტკიცებულება: Michigan Medicine–ის კვლევით დადასტურდა მწვავე ღვიძლის დაზიანების არაერთი შემთხვევა — დაავადებულებს აღენიშნათ ALT/AST ფერმენტების მკვეთრი მატება და ჰეპატიტის ნიშნები.

2. კავა კავა (Kava Kava)

• რატომ იღებენ? სტრესის შემცირება, დამამშვიდებელი ეფექტი.

• რისკი: კავალაქტონები იწვევს ღვიძლის უჯრედების აპოპტოზს და ანთებას.

• მტკიცებულება: ევროპაში რამდენიმე ქვეყანამ აკრძალა მისი გაყიდვა. აშშ-ში 200-ზე მეტი შემთხვევაა ღვიძლის უკმარისობით და გადანერგვის საჭიროებით.

3. შავი კოჰოში (Black Cohosh)

• რატომ იღებენ? მენოპაუზის სიმპტომები.

• რისკი: არაერთ შემთხვევაში დაფიქსირდა ღვიძლის ანთება და ტოქსიკური რეაქციები.

• მტკიცებულება: LiverTox-ის მონაცემებით – ბილირუბინის მომატება, მუცლის ტკივილი და ანთებითი მარკერები.

4. აშვაგანდა (Ashwagandha)

• რატომ იღებენ? ენერგიის ამაღლება, სტრესის მართვა.

• რისკი: საშუალო და მაღალი დოზით იწვევს ღვიძლის ტოქსიკურობას.

• მტკიცებულება: Current Hepatology Reports აღწერს შემთხვევას, სადაც აშვაგანდა-ს გამოყენებამ გამოიწვია ტოქსიკური ჰეპატიტი და ღვიძლის ფერმენტების მკვეთრი მატება.

5. ალოე ვერა (Aloe Vera)

• რატომ იღებენ? კუჭ-ნაწლავის პრობლემები, კანის სამკურნალოდ.

• რისკი: ლატექსში შემავალი ანთრაკინონები იწვევს მწვავე ჰეპატიტს.

• მტკიცებულება: Cleveland Clinic-ის ინფორმაციით, დაფიქსირებულია გულისრევა, ყვითელა და ღვიძლის ფერმენტების მატება ალოე ვერას მიღების შემდეგ.

როგორ ზემოქმედებს ღვიძლზე ეს დანამატები?

• იწვევს ოქსიდაციურ სტრესს, რომელიც ანგრევს უჯრედებს

• აფერხებს მედიკამენტებისა და ტოქსინების მეტაბოლიზმს

• იწვევს იმუნურ ანთებით რეაქციებს, რაც აძლიერებს დაზიანებას

1. დაიცავით დოზირების წესები — ბუნებრივიც კი შეიძლება ტოქსიკური იყოს

2. გაიარეთ ექიმთან კონსულტაცია სხვა წამლებთან ერთად მიღებამდე

3. გააკონტროლეთ ღვიძლის ფუნქცია — რეგულარული ანალიზები

4. შეარჩიეთ სანდო და სერტიფიცირებული ბრენდები

5. დააკვირდით სიმპტომებს: მუცლის ტკივილი, ყვითელა, მუქი შარდი

6. იყავით ფხიზლად — თქვენი ჯანმრთელობა ინტუიციაზეც არის

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი

„მთავარი პრობლემა არის ის, რომ ადამიანები ფიქრობენ — ბუნებრივი ნიშნავს უვნებელს. ეს საშიში მცდარობაა. დანამატების უმეტესობა ურეგულირებელია, მათი შემადგენლობა ხშირად არასწორადაა მითითებული. სწორედ ამიტომ, სანამ რამეს მიიღებთ, იკითხეთ — არის ეს სარგებელი, თუ დაუნახავი ზიანი?“

გაუზიარეთ ეს სტატია, რათა მეტი ადამიანი მოერიდოს უხილავ საფრთხეს.

ჯანმრთელობა იწყება ცოდნით – და სწორი გადაწყვეტილებებით.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე. პროფესორი ფხაკაძე არის მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) კონსულტანტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი, გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი ჯანდაცვის საკითხებში და ასევე HelpAge International-ის ყოფილი რეგიონული მრჩეველი ევროპისა და ახლო აღმოსავლეთისთვის. მისი საქმიანობა მოიცავს ჯანდაცვის პოლიტიკის განვითარებას, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის სტრატეგიული პროგრამების დაგეგმვასა და განხორციელებას, საერთაშორისო პარტნიორობის გაძლიერებას და ჯანდაცვის სისტემების გაუმჯობესებას, განსაკუთრებული აქცენტით მოწყვლადი ჯგუფების — ლტოლვილების, ხანდაზმულების, ბავშვებისა და ქრონიკული პაციენტების მხარდაჭერაზე.