ევროკავშირის საბჭომ უვიზო მიმოსვლის შეჩერების განახლებული წესები დაამტკიცა: რა შეიცვალა და რა რისკები ჩნდება პარტნიორი სახელმწიფოებისთვის

ევროკავშირის საბჭომ ოფიციალურად დაამტკიცა უვიზო მიმოსვლის შეჩერების განახლებული მექანიზმი, რომელსაც მნიშვნელოვნად შეუძლია შეცვალოს ევროკავშირის გაძლიერებული სავიზო პოლიტიკის ლანდშაფტი. ახალი წესები შესაძლებლობას მისცემს ბრიუსელს, გაცილებით სწრაფად, მოქნილად და მიზნობრივად უპასუხოს იმ გამოწვევებს, რომლებიც ხშირად ჩნდება უვიზო რეჟიმის ბოროტად გამოყენების ან პარტნიორი ქვეყნების მხრიდან ვალდებულებების შეუსრულებლობის გამო.

გამკაცრებული პრინციპები მითითებს ევროკავშირი უფრო მეტ ყურადღებას აქცევს უსაფრთხოების, მიგრაციული ნაკადების მართვისა და პოლიტიკური სტაბილურობის უზრუნველყოფის საკითხებს – განსაკუთრებით იმ სახელმწიფოებთან მიმართებით, რომლებიც უვიზო რეჟიმის უპირატესობით სარგებლობენ.

რა არის მთავარი ცვლილება?

ახალი რეგულაციებით, უვიზო მიმოსვლის შეჩერების საფუძვლები მნიშვნელოვნად ფართოვდება. ევროკავშირს ექნება შესაძლებლობა, დროებით გააუქმოს უვიზო რეჟიმი მესამე ქვეყნებთან არა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ უკანონო მიგრაციის ზრდა აღინიშნება, არამედ მაშინაც, თუ:

• მესამე (ევროკავშირის არაწევრი) ქვეყნის მდგომარეობა არ შეესაბამება ევროკავშირის სავიზო პოლიტიკას;
• მესამე ქვეყანა უცხოელ ინვესტორებს მოქალაქეობას სთავაზობს (ე. წ. „ოქროს პასპორტების“’” სქემა), რაც ევროკავშირის შეფასებით უსაფრთხოების რისკებს ქმნის;
• ევროკავშირთან პოლიტიკური ურთიერთობები გაუარესდება, მათ შორის, ადამიანის უფლებების დარღვევის მძიმე შემთხვევების გამო.

პრაქტიკაში ეს ნიშნავს, რომ უვიზო რეჟიმით მოსარგებლე სახელმწიფოებს მოუწევთ, უფრო მკაცრად დაიცვან ევროკავშირის პრინციპები, რათა თავიდან აიცილონ უვიზო რეჟიმის გაუქმების საფრთხე.

რატომ ითვლება ეს ცვლილება უსაფრთხოების ზომად?

ევროკავშირის პრესრელიზის მიხედვით, მექანიზმი უფრო მარტივად ამოქმედდება იმ შემთხვევაში, თუ გაიზრდება:

• ევროკავშირში ჩასულ მოქალაქეებზე შენგენის ზონაში შესვლაზე უარის თქმის შემთხვევები;
• ვადების დარღვევა და დასაშვებზე მეტი დროით დარჩენა;
• თავშესაფრის მოთხოვნის განაცხადების რაოდენობა, განსაკუთრებით დაუსაბუთებელი ან უმიზეზო მოთხოვნები;
• კონკრეტული ქვეყნის მოქალაქეების მიერ ჩადენილი სერიოზული დანაშაულების რიცხვი.

ბრიუსელის შეფასებით, ეს ცვლილებები აუცილებელია, რათა „ევროკავშირმა შეძლოს რეაგირება მაშინვე, როცა გარემოებები ამას მოითხოვს“.

რამდენ ხანს შეიძლება გაგრძელდეს შეჩერება?

ახალი წესები ზრდის დროებითი შეჩერების პერიოდს:

• პირველი ეტაპი გაგრძელდება 12 თვით, ნაცვლად აქამდე მოქმედი 9 თვისა;
• საჭიროების შემთხვევაში კი, მექანიზმი შეიძლება კიდევ 24 თვით გაგრძელდეს.

ევროკავშირი ამით ცდილობს, უფრო ხანგრძლივი დროით იმუშაოს იმ სახელმწიფოებთან, რომლებთანაც პრობლემები ჩნდება და მისცეს მათ საშუალება, აღმოფხვრან არსებული დარღვევები – მანამდე, ვიდრე უვიზო რეჟიმი საბოლოოდ გაუქმდება.

რას ნიშნავს „მიზნობრივი მიდგომა“?

ახალი წესებიდან ერთ-ერთია მიზნობრივი შეზღუდვის შესაძლებლობა.

თუ აქამდე შეჩერება ავტომატურად ვრცელდებოდა მესამე ქვეყნის ყველა მოქალაქეზე, ახალი წესებით ევროკავშირს შეუძლია ნაწილობრივი ზომების გამოყენება.

ეს ნიშნავს, რომ დამატებითი 24-თვიანი შეჩერება შესაძლოა შეეხოს:

• მთავრობის ოფიციალურ პირებს;
• დიპლომატებს.

ანუ ევროკავშირი, უპირველესად, ზეწოლას ახორციელებს აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე და მოსახლეობას ნაკლებად აზარალებს.

როდის შევა მექანიზმი ძალაში?

განახლებული რეგულაცია ძალაში შევა ევროკავშირის ოფიციალურ ჟურნალში გამოქვეყნებიდან მე-20 დღეს და მისი გამოყენება სავალდებულო იქნება ყველა წევრი სახელმწიფოსთვის.

ნანა ძნელაძე