მელანომას წინააღმდეგ, რა არის აღმოჩენის არსი? რატომ უნდა გვაინტერესებდეს ეს საქართველოში? – სამეცნიერო რევოლუცია, რომელიც სიცოცხლეს უბრუნებს ადამიანებს

მელანომას წინააღმდეგ – სამეცნიერო რევოლუცია, რომელიც სიცოცხლეს უბრუნებს ადამიანებს

ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი

sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა

როდის გადაიქცა იმედად მეცნიერება?

2024 წლის ავსტრალიელი წლის ადამიანი (Australian of the Year), პროფესორი ჯორჯინა ლონგი, კანის სიმსივნის ერთ-ერთი ყველაზე აგრესიული ფორმის – მელანომის – წინააღმდეგ ბრძოლაში ახალი ეპოქის დამწყებად იქცა. მისი ხელმძღვანელობით შემუშავებული თერაპია უკვე შეფასდა როგორც „გარდამტეხი ნაბიჯი“ ონკოლოგიაში.

ეს არ არის მხოლოდ მკურნალობის ახალი ფორმა — ეს არის სიცოცხლის შენარჩუნების შანსი მათთვის, ვისაც აქამდე პერსპექტივა არ ჰქონდა.

მელანომა არის კანის კიბოს ყველაზე სახიფათო ფორმა, რომელიც წარმოიქმნება მელანოციტებიდან — უჯრედებიდან, რომლებიც კანის პიგმენტს, მელანინს აწარმოებენ. იგი სწრაფად პროგრესირებს და შესაძლოა მცირე სიმპტომებიდან სიცოცხლისთვის საშიშ მეტასტაზურ ფორმამდე მივიდეს.

სტატისტიკა, რომელიც წინა ხაზზე გვაყენებს

• ყოველწლიურად მსოფლიოში მელანომის 325,000-ზე მეტი ახალი შემთხვევა ფიქსირდება.

• WHO-ს მონაცემებით, მელანომით სიკვდილიანობა 60,000-ზე მეტ ადამიანს ატარებს წელიწადში.

• საქართველოში კანის კიბოს საერთო შემთხვევების დაახლოებით 17% მელანომაზე მოდის, და ეს მაჩვენებელი წელიწადში საშუალოდ 5–7%-ით იზრდება.

პროფესორ ლონგის მიერ ინიცირებული მკურნალობა ეფუძნება იმუნოთერაპიის უახლეს მიდგომებს, რაც გულისხმობს პაციენტის იმუნური სისტემის მობილიზაციას სიმსივნური უჯრედების გასანადგურებლად.

თერაპიის თავისებურებები:

•ნდივიდუალური მიდგომა — გენეტიკური პროფილის მიხედვით შერჩეული პროტოკოლი;

•მიზნობრივი ეფექტურობა — მელანომური უჯრედების იდენტიფიცირება და მიზანში ამოღება;

•ედარებით დაბალი ტოქსიკურობა — ნაკლები გვერდითი ეფექტები ვიდრე ქიმიოთერაპიაში.

კლინიკური ცდების მონაცემებით, პაციენტების 50%-ზე მეტში დაავადების პროგრესირება შეჩერდა ან მნიშვნელოვნად შენელდა.

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ეს უკვე აღარ არის თეორია – ეს პრაქტიკაა. იმუნოთერაპია ცვლის ონკოლოგიურ მიდგომას არა მხოლოდ სამედიცინო, არამედ სოციოეკონომიკური კუთხითაც. ეს კვლევა იმედს აძლევს იმ ადამიანებს, რომლებსაც წლების განმავლობაში ვეუბნებოდით: ‘ბოდიშით, მეტი არაფერი დაგვრჩენია’. ახლა დაგვრჩა — და კიდევ როგორ!“

რატომ უნდა გვაინტერესებდეს ეს საქართველოში?

საქართველო მზარდი მზის ზემოქმედების ზონაშია. კლიმატის ცვლილების ფონზე და მოსახლეობის მხრიდან მზისგან დაცვის დაბალი კულტურის გამო, კანის კიბოს შემთხვევები მატულობს.

მოგზაურობა სოლარიუმებში, უგულებელყოფილი ხალები და არარეგულარული დერმატოლოგიური კონსულტაციები ქმნის ფონს, სადაც მელანომა ხშირად გვიან ეტაპზე დიაგნოსტირდება.

რეკომენდაციები საზოგადოებისთვის

პროფილაქტიკა:

• გამოიყენეთ მზისგან დამცავი კრემი ყოველდღიურად (SPF 50+);

• ატარეთ ქუდები და მკლავდახურული ტანსაცმელი მზიან ამინდში;

• მოერიდეთ სოლარიუმებს.

სკრინინგი:

• წელიწადში ერთხელ ჩაიტარეთ დერმატოლოგიური დათვალიერება;

• ნებისმიერი ხალის ცვლილების შემთხვევაში (ფერი, ფორმა, ზომა) მიმართეთ სპეციალისტს.

მკურნალობა:

• საქართველოში იმუნოთერაპიის ხელმისაწვდომობა ჯერ კიდევ შეზღუდულია, თუმცა მნიშვნელოვანია ამ დონის კვლევების შესახებ ცნობიერების ამაღლება — რათა კლინიკურმა სისტემამ შეძლოს საერთაშორისო ინოვაციების ადაპტაცია.

მეტი უახლესი და სანდო სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე:

გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.