შეიძლება თუ არა ბევრი ქათამი კიბოს გამომწვევი გახდეს? – ახალი კვლევა აჩენს კითხვებს

5 months ago 33

ჩვენი ყოველდღიური რწმენით, ქათამი ჯანსაღი და უსაფრთხო ალტერნატივაა წითელ ხორცთან შედარებით – მაგრამ იტალიაში ჩატარებულმა 20-წლიანმა გამოკვლევამ შესაძლოა ეს წარმოდგენა ძირეულად შეცვალოს…

ახალი კვლევა იტალიიდან:

2025 წელს გამოცემულმა კვლევამ, რომელიც გამოქვეყნდა სამეცნიერო ჟურნალში Nutrients, შეისწავლა 20 წლის განმავლობაში 20,000-ზე მეტი ადამიანის კვებითი ჩვევები და ჯანმრთელობა.

მთავარი მიგნებები:

ისინი, ვინც კვირაში >300 გრამ ქათამს მიირთმევდნენ, 27%-ით მეტად იღუპებოდნენ კუჭ-ნაწლავის კიბოსგან, ვიდრე ის ადამიანები, ვინც კვირაში ≤100 გრამს იღებდნენ.
შედეგი დაფიქსირდა განურჩევლად იმისა, მიირთმევდნენ თუ არა წითელ ხორცს.
წონა, ასაკი, მწეველობა და სხვა ფაქტორები იყო გათვალისწინებული, თუმცა ფიზიკური აქტივობა – არა.

კვლევა:

Bonfiglio C, Tatoli R, Donghia R, et al. Nutrients. 2025;17(5):709

https://www.mdpi.com/2072-6643/17/5/709

ქათამი თუ მისი მომზადება?

მეცნიერები ხაზს უსვამენ, რომ მხოლოდ ქათამი შესაძლოა არ იყოს დამნაშავე:

შესაძლებელია, რომ ზიანს იწვევდეს მომზადების წესი – მაგალითად, ცხიმში შეწვა, ძლიერად დაბრაწვა ან წვის დროს წარმოქმნილი ნაერთები (HCAs, PAHs),
ან დამატებული სანელებლები და მარინადები, რომლებიც შეიცავს ნატრიუმს, შაქარს ან ქიმიურ კონსერვანტებს.

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ეს კვლევა არ გვეუბნება, რომ ქათამი კიბოს იწვევს – მაგრამ გვეუბნება, რომ ის არ არის 100%-ით უსაფრთხო, როგორც ადრე გვეგონა.

როდესაც რაღაც პროდუქტი ხშირად და მაღალ დოზით მოიხმარება – ის უნდა იყოს კვლევის საგანი.

უფრო მეტი ყურადღება უნდა მიექცეს დამუშავების და მომზადების წესებს, განსაკუთრებით მომწვანო/შავი დაწვისას (charred meat), რომელიც ტოქსინებს წარმოქმნის.

კვების რეკომენდაციები მომავალში უნდა იყოს არა მხოლოდ “რა ვჭამოთ”, არამედ “როგორ მოვამზადოთ და რამდენი მივიღოთ“.

რეკომენდაციები საზოგადოებისთვის:

ქათმის მოხმარება არ უნდა გადააჭარბოს 2–3 პორციას კვირაში.
მოერიდეთ დამწვარს, ფრანგულად შემწვარ და პანირებულ ვარიანტებს.
გამოიყენეთ ორთქლზე, გრილზე ან ღუმელში მომზადების უფრო ნაზი მეთოდები.
ბალანსი – რაციონში შედიოდეს მცენარეული ცილები (ლობიო, წიწაკა, კვერცხი)
მიეცით მნიშვნელობა მოწოდების წყაროს – ადგილობრივი, სუფთა და ჰორმონებისგან თავისუფალი პროდუქტი სჯობს.

წყარო:

Nutrients:

Does Poultry Consumption Increase the Risk of Mortality for Gastrointestinal Cancers? A Preliminary Competing Risk Analysis

https://www.mdpi.com/2072-6643/17/5/709

დამატებითი ინფორმაცია:

შენი ექიმი – სწორი ინფორმაცია ჯანმრთელობისთვის:

https://www.sheniekimi.ge

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე:

დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD);

საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი.

გააზიარეთ ეს პოსტი – რადგან თქვენს თეფშზე მყოფმა პროდუქტმა შესაძლოა დიდი გავლენა იქონიოს თქვენს ჯანმრთელობაზე.