#OK! პირველი ქართველი ქალი…

ქალები ისტორიის სხვადასხვა ეტაპზე არაერთხელ ამტკიცებდნენ საკუთარ ძალასა და შესაძლებლობებს იმ სფეროებში, რომლებიც ტრადიციულად მამაკაცურ პროფესიებად მიიჩნეოდა. შემართებამ, სიმამაცემ და ნიჭმა გზა გაუხსნა მომდევნო თაობებს, რომლებიც დღეს აღარ ეჭვობენ, რომ ნებისმიერი პროფესიის არჩევა ადამიანის უნარზე და არა გენდერზე უნდა იყოს დამოკიდებული.

მათი ისტორიები დღესაც შთაგონების წყაროა ათასობით ახალგაზრდისთვის. წარმოგიდგენთ ქალებს, რომლებმაც პირველებმა გაარღვიეს ტრადიციული ჩარჩოები და გზა გაუკვალეს მომავალ თაობას.

პირველი ქართველი ქალი მფრინავი – ფადიკო გოგიტიძე

მან მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა საქართველოს ავიაციის განვითარებაში. ბავშვობიდან ოცნებობდა ფრენაზე, თუმცა მშობლები ეწინააღმდეგებოდნენ, რადგან მიიჩნევდნენ, რომ მფრინავი მხოლოდ კაცი შეიძლებოდა ყოფილიყო. მიუხედავად ოჯახის წინააღმდეგობისა, ფადიკომ ფარულად სწავლა საფრენოსნო სკოლაში განაგრძო. 1936 წელს თბილისის საფრენოსნო სკოლის დასრულების შემდეგ, ფადიკო ბათუმის აეროკლუბში ინსტრუქტორად მუშაობდა. ამავე წელს გაზეთ „საბჭოთა აჭარაში“ დაიწერა, რომ მან ერთ წელიწადში აითვისა საფრენოსნო ხელოვნება და დამოუკიდებლად მართავდა თვითმფრინავს. მისი პირველივე საცდელი ფრენა წარმატებული იყო. სამწუხაროდ, 24 წლისა, საცდელი ფრენისას, ფადიკო გოგიტიძე ტრაგიკულად დაიღუპა ბათუმში. მისი ხსოვნის პატივსაცემად, 2013 წელს ბათუმის აეროპორტის შესასვლელთან მისი ბიუსტი დაიდგა, ხოლო ქალაქში ერთ-ერთ ქუჩას მისი სახელი მიენიჭა.

პირველი ქართველი ქალი მთასვლელი – ალექსანდრა ჯაფარიძე

მთამსვლელი, რომელმაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა საქართველოს ალპინიზმის განვითარებაში. მისი პირველი ექსპედიცია კავკასიონის მთებში სირთულეებითა და გამოწვევებით სავსე იყო, თუმცა ალექსანდრამ თავისი სიმამაცითა და პროფესიონალიზმით დაამტკიცა, რომ ქალებს შეუძლიათ წარმატებით დაიპყრონ მწვერვალები. მისი მოღვაწეობა შთაგონების წყაროდ იქცა მომდევნო თაობებისთვის, განსაკუთრებით ქალებისთვის, რომლებიც ალპინიზმით არიან დაინტერესებული.

პირველი ქართველი ქალი მეზღვაური – იულია ფაილოძე

მიუხედავად იმისა, რომ თავდაპირველად სასწავლებელში არ მიიღეს მდედრობითი სქესის გამო, 1966 წელს დაამთავრა ოდესის უმაღლესი სასწავლო-საზღვაო სასწავლებელი და გახდა სსრკ-ის პირველი ქალი-მესაჭე. მიდიოდა შორეულ ნაოსნობაში, მუშაობდა სხვადასხვა სატვირთო გემზე, მათ შორის ნავთობმზიდებსა და მშრალტვირთმზიდებზე. სიცოცხლის დიდი ნაწილი ზღვაში გაატარა და მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა ქართულ საზღვაო ინდუსტრიაში. იგი იყო მეორე მსოფლიო ომის მონაწილე. არაერთი დაბრკოლების მიუხედავად, შეძლო თავის დამკვიდრება ამ პროფესიაში და გზა გაუკვალა მომდევნო თაობის ქალ მეზღვაურებს.

პირველი ქართველი ოლიმპიური ჩემპიონი ქალთა ტანვარჯიშში – მზია ჯუღელი

1952 წლის ჰელსინკის ოლიმპიადის ოქროს მედლის მფლობელი. სსრკ-ის რვაგზის ჩემპიონი, მსოფლიოს პრესტიჟული ტურნირების გამარჯვებული და პრიზიორი. საერთაშორისო ტურნირებზე მოიპოვა 13 ოქროს, 9 ვერცხლისა და 6 ბრინჯაოს მედალი. მისი სპორტული კარიერა ბავშვობიდან დაიწყო, როცა ფიზიკური მონაცემების გამო გურჯაანის სპორტულ დარბაზში ვარჯიში დაიწყო. მალევე გახდა საქართველოს ჩემპიონი მრავალჭიდში, ხოლო 1940 წელს ლენინგრადში მოსწავლეთა პირველობაზე ორძელსა და ბჯენით ხტომაში პირველი ადგილი დაიკავა.

მიუხედავად იმისა, რომ რეპრესირებული ოჯახიდან იყო, რაც საერთაშორისო შეჯიბრებებში მონაწილეობას ურთულებდა, მან შეძლო ბერლინის მსოფლიო ფესტივალზე გამგზავრება და ორი ოქროსა და ერთი ვერცხლის მედლით დაბრუნდა. სპორტული კარიერის შემდეგ იგი გახდა საქართველოს ტანვარჯიშის ეროვნული ფედერაციის ვიცე-პრეზიდენტი და საერთაშორისო კატეგორიის მსაჯი.

ფოტო: საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის არქივიდან

ტექსტი: ენი ცხვედაძე