#OK! შემოდგომის ბუნიობა — რისი გაკეთება არ შეიძლება ამ დღეს?

შემოდგომის ბუნიობა წლის განსაკუთრებული დროა, როდესაც დღისა და ღამის ხანგრძლივობა ერთმანეთს უთანაბრდება. შემოდგომის ბუნიობა მხოლოდ ასტრონომიული მოვლენა არაა, ბევრი ხალხისთვის ეს დრო მოსავლის აღების დასრულებისა და ზამთრისთვის მზადების დაწყების ნიშანია.

2025 წელს შემოდგომის თანასწორობა 22 სექტემბერს, თბილისის დროით 21:19 საათზე დადგება. სწორედ ამ დროს მზე ეკვატორს გადაკვეთს და სამხრეთ ნახევარსფეროში გადავა, რის შედეგადაც ჩვენს პლანეტაზე დღე და ღამე თითქმის გათანაბრდება.

მეცნიერული თვალსაზრისით შემოდგომის ბუნიობა არის ასტრონომიული მოვლენა, როდესაც მზის ცენტრი ცის ეკვატორს კვეთს და ჩრდილოეთ ნახევარსფეროდან სამხრეთში გადადის. კულტურული ტრადიციების თვალსაზრისით, ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს ხალხებისთვის შემოდგომის ბუნიობა წლის გარდამტეხი მომენტია – ბუნება მშვიდდება და ზამთრისთვის ემზადება, ხოლო ადამიანი  ზაფხულის სამუშაოებს ასრულებს და შედეგების შეჯამებას იწყებს.

ძველად, თითქმის ყველა მიწათმოქმედი ხალხი ამ დღეს მოსავლის აღების დასრულებისა და ზამთრისთვის მზადების ნიშნად დიდ დღესასწაულად აღნიშნავდა. მაგალითად, ძველი ბერძნები შემოდგომის ბუნიობას პერსეფონეს (მიწისქვეშა სამყაროს დედოფალი, მიწის ნაყოფიერებისა და მარცვლეულის აღმოცენების ღვთაება) მითს უკავშირებდნენ. ითვლებოდა, რომ სწორედ ამ დროს ქალღმერთი ქვესკნელში ჩადიოდა და დედამიწაზე შემოდგომა და ზამთარი დგებოდა.

შემოდგომის ბუნიაობის საგანგებოდ აღნიშვნას უფრო გვიან პერიოდებშიც ვხვდებით. მაგალითად, საფრანგეთის რევოლუციის დროს, ახალი რესპუბლიკური კალენდარი ახალი წლის ათვლას სწორედ შემოდგომის ბუნიობიდან იწყებდა. გარდა ამისა, ბევრი ძველი ნაგებობა სტოუნჰენჯიდან ეგვიპტის პირამიდებამდე მზის მიმართ ისეა ორიენტირებული, რომ შემოდგომის ბუნიობას და მზებუდობას ზუსტად ასახავდეს.

უძველესი დროიდან ადამიანები შემოდგომის ბუნიობას განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებდნენ. ის მიაჩნდათ ზღვრად, რომელიც წელიწადს ნათელ და ბნელ ნახევრებად ყოფდა. ამ დღეს მზისა და მოსავლის პატივსაცემად განსაკუთრებულ რიტუალებს ატარებდნენ.

ხალხური რწმენის თანახმად, რისი გაკეთება შეიძლება და არ შეიძლება შემოდგომის ბუნიობას?

შემოდგომის ბუნიობის დღეს ცდილობდნენ ადრე გაეღვიძათ და მზის ამოსვლას მიგებებოდნენ.

ერთ-ერთი მთავარი ტრდიცია იყო უხვი მოსავლისთვის მიწისა და ბუნებისთვის მადლობის გადახდა. ჩვენს წინაპრებს მიაჩნდათ, რომ გულწრფელი მადლიერება სახლში სიუხვესა და მშვიდობას მოიზიდავდა.

შემოდგომის ბუნიობის დღეს სახლის დასუფთავების რიტუალი ძალიან პოპულარული იყო — სახლს ძველი და უსარგებლო ნივთებისგან ათავისუფლებდნენ და ბანაობდნენ.

ტრადიციის მიხედვით, ამ დღეს აუცილებლად აცხობდნენ ღვეზელს ხორცით ან კენკრით.

რისი გაკეთება არ ღირს

შემოდგომის ბუნიობის  დღეს ახალი, მნიშვნელოვანი საქმის წამოწყება არ ღირს, იქნება ეს დიდი პროექტი, ახალი სამსახური თუ მნიშვნელოვანი გარიგება. წინაპრები ასეთ წამოწყებებს სხვა დღისთვის გადადებდნენ, რადგან ამ დღეს გარდამავალ და არასტაბილურ პერიოდად მიიჩნევდნენ.

ამ დღეს არასასურველი იყო დიდი შესყიდვები, ფულის დაბანდება, საცხოვრებლის შეცვლა და რემონტი. ცდილობდნენ შემოდგომის ბუნიობისთვის არ დაემთხვიათ დიდი ცვლილება, რომელიც დიდ ძალასა და რესურსს მოითხოვდა.

ჩვენი წინაპრები ცდილობდნენ, რომ ეს დღე მშვიდ, კეთილგანწყობილ ატმოსფეროში გაეტარებინათ. კამათი, ურთიერთობების გარკვევა ან უხეში სიტყვების გამოყენება ცუდ ნიშნად ითვლებოდა.

ამ დღეს არ შეიძლებოდა სტუმრის მიღებაზე ან დახმარებაზე უარის თქმა. ადამიანები ცდილობდნენ, დაუპატიჟებელ სტუმარს საუკეთესოდ გამასპინძლებოდნენ და გასაჭირში მყოფს დახმარებოდნენ და სწამდათ, რომ შემოდგომის ბუნიობის დღეს გაკეთებული სიკეთე ასმაგად დაბრუნდებოდა.