რა უნდა გავაკეთოთ, რომ გული ძილში არ გაგვიჩერდეს - ეს უნდა იცოდეთ!

ძილის დროს გულის გაჩერების თავიდან აცილება - რომელსაც ხშირად უწოდებენ უეცარ გულის გაჩერებას (SCA) - რთული საკითხია, რადგან ის ჩვეულებრივ გამოწვეულია გულის ძირითადი პირობებით ან მძიმე არითმიით (არარეგულარული გულისცემა). მიუხედავად იმისა, რომ ყოველთვის არ არის შესაძლებელი ასეთი მოვლენის სრული პრევენცია, არსებობს ნაბიჯები, რომელთა გადადგმაც შეგიძლიათ გულთან დაკავშირებული მოვლენების რისკის შესამცირებლად, განსაკუთრებით მაშინ, როცა გძინავთ.

აქ მოცემულია ძირითადი სტრატეგიები, რომლებიც დაგეხმარებათ თავიდან აიცილოთ გულის პრობლემები და შეამციროთ გულის უკმარისობის ან უეცარი გულის გაჩერების რისკი ძილის დროს:

1. შეინარჩუნეთ ჯანსაღი გული რეგულარული ვარჯიშით
გულ-სისხლძარღვთა ფიტნესი: რეგულარული ფიზიკური აქტივობა აძლიერებს თქვენს გულს და აუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას. მიზნად დაისახეთ კვირაში მინიმუმ 150 წუთი ზომიერი აერობული აქტივობა (როგორიცაა სწრაფი სიარული ან ველოსიპედით სიარული) ან 75 წუთი ენერგიული ვარჯიში (როგორიცაა სირბილი ან ცურვა). ვარჯიში ასევე ხელს უწყობს ჯანსაღი წონის შენარჩუნებას, ამცირებს არტერიულ წნევას და აუმჯობესებს ქოლესტერინის დონეს - ყველა ფაქტორი, რომელიც ხელს უწყობს გულის ჯანმრთელობას.
ზომიერი ინტენსივობა: გადაჭარბებულმა დატვირთვამ ან ექსტრემალურმა ფიზიკურმა სტრესმა ზოგჯერ შეიძლება გამოიწვიოს არითმიები ან გულის შეტევა, განსაკუთრებით იმ ადამიანებში, რომლებსაც აქვთ გულის ძირითადი დაავადებები. მნიშვნელოვანია იპოვოთ წონასწორობა და თანდათან გაზარდოთ თქვენი ფიზიკური აქტივობის დონე.

2. აკონტროლეთ არტერიული წნევა
მართეთ ჰიპერტენზია (მაღალი არტერიული წნევა): მაღალი არტერიული წნევა არის გულის დაავადების და უეცარი გულის გაჩერების ერთ-ერთი წამყვანი რისკფაქტორი. თუ მკურნალობა არ დარჩა, შეიძლება დაზიანდეს სისხლძარღვები და გამოიწვიოს გულის უკმარისობა. რეგულარულად აკონტროლეთ არტერიული წნევა და შეეცადეთ შეინარჩუნოთ ის 120/80 მმ Hg-ზე დაბლა.
ცხოვრების წესის ცვლილებები: შეამცირეთ ნატრიუმის მიღება, შეინარჩუნეთ ჯანსაღი წონა, რეგულარულად ივარჯიშეთ, შეზღუდეთ ალკოჰოლის მოხმარება და მართეთ სტრესი არტერიული წნევის შესამცირებლად.

3. იკვებეთ გულისთვის ჯანსაღი დიეტათ
მიირთვით დაბალანსებული, ნუტრიენტებით მდიდარი დიეტა: ფოკუსირება მოახდინეთ გულისთვის სასარგებლო საკვების მიღებაზე, როგორიცაა:
ხილი და ბოსტნეული (გამდიდრებულია ანტიოქსიდანტებით, ბოჭკოებით და ვიტამინებით)
მთლიანი მარცვლეული (როგორიცაა შვრია, ყავისფერი ბრინჯი და ქინოა)
ჯანსაღი ცხიმები (როგორიცაა ავოკადოში, თხილში, თესლში და ზეითუნის ზეთში)
მჭლე ცილები (როგორიცაა თევზი, პარკოსნები და ფრინველი)
შეზღუდეთ გადამუშავებული საკვები და გაჯერებული ცხიმები: მოერიდეთ გაჯერებული ცხიმების, ტრანს ცხიმების და რაფინირებული შაქრის შემცველ საკვებს, რამაც შეიძლება გაზარდოს ქოლესტერინი და გაზარდოს გულის დაავადებების რისკი.
აკონტროლეთ ქოლესტერინი: აკონტროლეთ თქვენი ქოლესტერინის დონე. ამაღლებულმა ქოლესტერინს შეუძლია გამოიწვიოს ათეროსკლეროზი (არტერიების შევიწროება), რაც ზრდის გულის შეტევის და უეცარი გულის გაჩერების რისკს.

4. შეწყვიტე მოწევა და შეზღუდე ალკოჰოლი
მოწევის აკრძალვა: მოწევა გულის დაავადების მთავარი რისკფაქტორია. ის აჩქარებს ნადების დაგროვებას არტერიებში, რაც იწვევს ათეროსკლეროზს, რამაც შეიძლება გაზარდოს გულის უკმარისობის ან გულის შეტევის რისკი.
შეზღუდეთ ალკოჰოლი: ალკოჰოლის გადაჭარბებულმა მოხმარებამ შეიძლება გაზარდოს არტერიული წნევა, დააზიანოს გულის კუნთი და გამოიწვიოს არითმიები. შეინახეთ ალკოჰოლის მიღება რეკომენდებული ლიმიტების ფარგლებში (დღეში ერთი სასმელი ქალებისთვის და ორი მამაკაცებისთვის).

5. მართეთ სტრესი
ქრონიკული სტრესი და გულის ჯანმრთელობა: ხანგრძლივმა სტრესმა შეიძლება გამოიწვიოს არტერიული წნევის მატება, გულისცემის სიხშირე და სტრესის ჰორმონების გამოყოფა, რაც იწვევს გულის დაძაბვას. სტრესი ასევე დაკავშირებულია დაძლევის არაჯანსაღ მექანიზმებთან, როგორიცაა ჭარბი კვება, სასმელი ან მოწევა, რამაც შეიძლება კიდევ უფრო გაზარდოს გულის დაავადების რისკი.
რელაქსაციის ტექნიკა: ჩართეთ სტრესის მართვის ტექნიკა, როგორიცაა გონების მედიტაცია, იოგა, ღრმა სუნთქვა ან რეგულარული რელაქსაციის ვარჯიშები, რათა შეამციროთ სტრესის უარყოფითი გავლენა გულზე.

6. საკმარისი ძილი
ძილის პრიორიტეტი: მიზნად ისახავს 7-9 საათი ხარისხიანი ძილი ყოველ ღამე. ძილის ქრონიკული ნაკლებობა დაკავშირებულია გულის დაავადებების, მაღალი წნევის და არითმიების გაზრდილ რისკთან. ძილი გადამწყვეტ როლს ასრულებს გულისცემის და არტერიული წნევის რეგულირებაში.
ძილის აპნოე: თუ ხმამაღლა ხვრინავთ, დღის განმავლობაში გრძნობთ ზედმეტ დაღლილობას ან გაქვთ პერიოდები, როდესაც ძილის დროს სუნთქვა შეწყვეტთ, შესაძლოა გქონდეთ ძილის აპნოე. ძილის აპნოე მნიშვნელოვნად ზრდის არტერიული წნევის, არითმიის, გულის დაავადებების და ინსულტის რისკს. თუ ეჭვი გაქვთ ძილის აპნოეზე, მიმართეთ ექიმს შეფასებისა და პოტენციური მკურნალობისთვის (მაგ., CPAP აპარატი).

7. გულის ჯანმრთელობის მონიტორინგი
რეგულარული გამოკვლევები: დაგეგმეთ რეგულარული შემოწმებები თქვენს ჯანდაცვის პროვაიდერთან, განსაკუთრებით თუ გაქვთ რისკის ფაქტორები, როგორიცაა გულის დაავადების ოჯახური ისტორია, მაღალი წნევა ან დიაბეტი. თქვენს ექიმს შეუძლია შეაფასოს თქვენი გულის ჯანმრთელობა და დაგეხმაროთ ქოლესტერინის, არტერიული წნევის და გულის დაავადების სხვა მარკერების მონიტორინგი.
ეკგ და სტრეს-ტესტი: თუ გაქვთ გულის დაავადების რაიმე სიმპტომი (მკერდის ტკივილი, პალპიტაცია, თავბრუსხვევა, ქოშინი), განიხილეთ ელექტროკარდიოგრამის (ეკგ) ან სტრეს ტესტის ჩატარება, რათა შეამოწმოთ რაიმე ძირითადი გულის პრობლემა.
სიმპტომების მონიტორინგი: თუ თქვენ გაქვთ ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა გულმკერდის ტკივილი, ქოშინი, თავბრუსხვევა, თავბრუსხვევა ან გულისცემა, დაუყოვნებლივ მიმართეთ სამედიცინო დახმარებას. ეს შეიძლება იყოს გულის შეტევის ან არითმიის ადრეული ნიშნები, რამაც შეიძლება გაზარდოს უეცარი გულის გაჩერების რისკი.

8. იყავი დატენიანებული
წყალი აnd ელექტროლიტური ბალანსი: დეჰიდრატაციამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს თქვენი გულის უნარზე სისხლის ეფექტურად გადატუმბვაზე და გაზარდოს არითმიის რისკი. დარწმუნდით, რომ სვამთ საკმარის წყალს მთელი დღის განმავლობაში, განსაკუთრებით ვარჯიშის დროს ან ცხელ ამინდში.
ელექტროლიტური ბალანსი: შეინარჩუნეთ ელექტროლიტების სათანადო დონე, რადგან ნატრიუმის, კალიუმის და კალციუმის დისბალანსმა შეიძლება გამოიწვიოს გულის არანორმალური რითმები.

9. მიმართეთ ადრე არსებულ გულის მდგომარეობას
გულის დაავადება, დიაბეტი და არითმიები: თუ გაქვთ გულის დაავადების, დიაბეტის ან არითმიის ისტორია (როგორიცაა წინაგულების ფიბრილაცია), გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ამ მდგომარეობის მართვას ჯანდაცვის სპეციალისტის დახმარებით. მკურნალობა შეიძლება მოიცავდეს მედიკამენტებს (როგორიცაა სისხლის გამათხელებლები, ბეტა-ბლოკატორები ან სტატინები) და ცხოვრების წესის შეცვლა.
მედიკამენტების გამოყენება: დანიშნულების შემთხვევაში, მიიღეთ თქვენი მედიკამენტები მითითებების შესაბამისად. მაგალითად, ბეტა-ბლოკატორებს შეუძლიათ დაეხმარონ გულის რითმის რეგულირებაში, ხოლო სისხლის გამათხელებლები შეიძლება გამოყენებულ იქნას სისხლის შედედების თავიდან ასაცილებლად.

10. იფიქრეთ გულის სკრინინგზე
რისკის ფაქტორების სკრინინგი: თუ გაწუხებთ თქვენი გულის ჯანმრთელობა, ან თუ გაქვთ გულის დაავადების ოჯახური ისტორია, გაითვალისწინეთ გულის სკრინინგის ჩატარება. ეს შეიძლება მოიცავდეს ტესტებს, როგორიცაა ეკგ, ექოკარდიოგრამა ან საჭიროების შემთხვევაში გენეტიკური ტესტირება. გულის ძირითადი პირობების ადრეული გამოვლენა (როგორიცაა არითმიები ან კორონარული არტერიის დაავადება) შეიძლება გადამწყვეტი იყოს უეცარი გულის გაჩერების თავიდან ასაცილებლად.

11. გასათვალისწინებელი გადაუდებელი ზომები
CPR ტრენინგი: თუ თქვენ ხართ გულის პრობლემების რისკის ქვეშ ან თუ ხართ ვინმეს მომვლელი, კარდიოფილტვის რეანიმაციის (CPR) სწავლა შეიძლება გადაარჩინოს სიცოცხლე გულის გაჩერების შემთხვევაში. მას შეუძლია შეუწყოს ხელი სისხლის მიმოქცევას სასიცოცხლო ორგანოებში სამედიცინო დახმარების მოსვლამდე.
ავტომატური გარე დეფიბრილატორი (AED): AED არის მოწყობილობები, რომლებიც გამოიყენება გულის ნორმალური რიტმის აღსადგენად გულის უეცარი გაჩერების დროს. ეს მოწყობილობები ხშირად ხელმისაწვდომია საჯარო ადგილებში, მაგრამ იმის ცოდნა, თუ როგორ გამოიყენოთ ისინი, შეიძლება გადარჩენა, თუ შეხვდებით ვინმეს გულის დისტრესში.

დასკვნა: გულის ჯანმრთელობა თქვენს ხელშია
მიუხედავად იმისა, რომ შეუძლებელია ზუსტად იმის პროგნოზირება, თუ როდის შეიძლება გაჩერდეს გული, განსაკუთრებით ძილის დროს, თქვენ შეგიძლიათ მნიშვნელოვნად შეამციროთ გულის უეცარი გაჩერების ან გულის უკმარისობის რისკი გულის ჯანმრთელობის პროაქტიული ზომების მეშვეობით. რეგულარული ვარჯიში, დაბალანსებული დიეტა, სტრესის მართვა, ძილის კარგი ჰიგიენა, თქვენი გულის ჯანმრთელობის მონიტორინგი და რისკ-ფაქტორების (როგორიცაა მაღალი წნევა, მაღალი ქოლესტერინი და დიაბეტი) მკურნალობა დაგეხმარებათ თქვენი გულის დაცვაში.

თუ გაწუხებთ თქვენი გულის ჯანმრთელობა ან გაქვთ გულის დაავადების ოჯახური ისტორია, აუცილებელია გაიაროთ კონსულტაცია ჯანდაცვის პროვაიდერთან, რათა შეიმუშაოთ პერსონალიზებული გეგმა, რომელიც მიმართავს ნებისმიერ პოტენციურ რისკს. თქვენი გულის სიჯანსაღე არის მთელი ცხოვრების ვალდებულება - და ის იწყება მცირე, ყოველდღიური ჩვევებით, რომლებიც დიდ გავლენას ახდენს თქვენს გრძელვადიან კეთილდღეობაზე.