ლოს-ანჯელესში ვითარება გამწვავდა ეროვნული გვარდიის შესვლის, დემონსტრანტთა დაკავებებისა და ნიღბების აკრძალვის ფონზე (ვიდეო)

აშშ-ში, კალიფორნიის შტატში ქვეყნის საიმიგრაციო საბაჟო პოლიციის (ICE) რეიდებს მასობრივი პროტესტი მოჰყვა.

საპროტესტო აქციები ლოს-ანჯელესსა და მის შემოგარენში პარასკევს დაიწყო მას შემდეგ, რაც ფედერალურმა საიმიგრაციო აგენტებმა მანამდე, იმავე დღეს, სულ ცოტა, 44 ადამიანი დააკავეს. დაპატიმრებები მოჰყვა პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის მიერ იმიგრაციის წინააღმდეგ რეპრესიებს, რაც მთელი ქვეყნის მასშტაბით რეიდების და დეპორტაციების ტალღას მოიცავს.

ათასობით ადამიანი შეიკრიბა კვირას ლოს-ანჯელესის ქუჩებში მასობრივ საპროტესტო აქციებზე დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის მიერ გაძლიერებული ანტისაიმიგრაციო პოლიტიკის წინააღმდეგ. დაძაბულობა ახალ ფაზაში შევიდა მას შემდეგ, რაც ქალაქში ეროვნული გვარდია შევიდა, ხოლო ხელისუფლებამ საჯარო შეკრებებისას დემონსტრანტების მიერ  ნიღბების ტარება აკრძალა.

მთავრობის თქმით, ნიღბების აკრძალვის მიზანია „შეკრებების უსაფრთხოება“ და „პასუხისმგებლობის გამჭვირვალობა“, თუმცა აქციის მონაწილეებმა გადაწყვეტილება მკაცრად გააკრიტიკეს, როგორც მცდელობა, გაადვილდეს დემონსტრანტების იდენტიფიცირება და დევნა.

„ნიღბები არა პანდემიისგან, არამედ შურისძიებისგან გვიცავდა – ახლა კი, ასე უბრალოდ, გვართმევენ ჩვენი თავის დაცვის საშუალებას“, – ამბობს ანა ჩავიესი, ერთ-ერთი აქტივისტი, რომელიც რამდენიმე კვირის წინ ICE-ის რეიდისას საკუთარი ბიძაშვილის დაკავებას შეესწრო.

ადგილობრივი პოლიტიკოსები სამხედროების განლაგებას ვაშინგტონის მხრიდან პროვოკაციად მიიჩნევენ. ლოს-ანჯელესის პოლიციის ინფორმაციით,  პროტესტი, ძირითადად, მშვიდობიანი იყო, ხოლო კალიფორნიისა და ლოს-ანჯელესის ადგილობრივი მთავრობების მტკიცებით, ისინი საკუთარი ძალებით შეძლებდნენ ძალადობასა და არეულობებთან გამკლავებას. კვირას, შუადღისას კალიფორნიის დემოკრატმა გუბერნატორმა გევინ ნიუსომმა ტრამპის თავდაცვის მდივანს, პიტ ჰეგსეთს, ჯარების გაყვანა სთხოვა.

კალიფორნიის გუბერნატორ გევინ ნიუსომის წინააღმდეგობის მიუხედავად, ტრამპის ბრძანებით, ლოს-ანჯელესში ეროვნული გვარდიის 2000 ჯარისკაცი 8 ივნისს შეიყვანეს მას შემდეგ, რაც საიმიგრაციო სამსახურის მიერ უსაბუთო იმიგრანტების წინააღმდეგ რეიდების ჩატარებას არეულობა მოჰყვა. ტრამპის ადმინისტრაციის განცხადებით, საიმიგრაციო აგენტებს თავს დაესხნენ და დაზიანებები მიაყენეს, ხოლო ადგილობრივმა სამართალდამცავმა ორგანოებმა ძალიან დაიგვიანეს რეაგირება. ეს ათწლეულების განმავლობაში პირველი შემთხვევაა, როდესაც პრეზიდენტმა ეროვნული გვარდია შტატის მოთხოვნის ან თანხმობის გარეშე გამოიძახა.

ხოლო თავდაცვის მინისტრმა პიტ ჰეგსეტმა განაცხადა, რომ აშშ-ის საზღვაო ქვეითები „გაზრდილ მზადყოფნაში არიან“ (ეს შესაძლოა აშშ-ის ტერიტორიაზე ჯარის გამოყენების იშვიათი შემთხვევა იყოს).

ლოს-ანჯელესის პოლიციის მტკიცებით კი, იმოქმედეს იმდენად სწრაფად, რამდენადაც უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით სიტუაცია აძლევდათ ამის საშუალებას და დემონსტრანტების დაშლა პირველი სიგნალის მიღებიდან 55 წუთში დაიწყეს.

შეტაკებები დაფიქსირდა როგორც ქალაქ ლოს-ანჯელესში, ისე მიმდებარე დასახლებებში – პარამაუნტსა და კომპტონში. დემონსტრანტებმა სამართალდამცველებს ქვები და სხვადასხვა ნივთი ესროლეს.

სამართალდამცველებმა, თავის მხრივ, მომიტინგეების წინააღმდეგ წიწაკის ბურთულები, წიწაკის სპრეი და ცრემლსადენი გაზი გამოიყენეს. პირველი ორი დღის განმავლობაში 118 ადამიანი დააკავეს, გავრცელდა ცნობები დაშავებულების შესახებ.

როგორც „სიენენი“ წერს, შეტაკებები მოხდა ეროვნული გვარდიის წევრებსა და აქციის მონაწილეებს შორისაც. აქციის მონაწილეების წინააღმდეგ ეროვნული გვარდიის წევრებმა ხელკეტებიც გამოიყენეს,  დაშავებულების ან დაკავებულების შესახებ ინფორმაცია ჯერ არ ვრცელდება.

კვირას ქალაქში 27 ადამიანი დააკავეს სავარაუდო დანაშაულებისთვის, მათ შორის, როგორიცაა მოლოტოვის კოქტეილის სროლა ოფიცრისთვის და მოტოციკლით პოლიციის კორდონის გარღვევა – ამის შესახებ ლოს-ანჯელესის პოლიციის უფროსმა მაკდონელმა კვირას გვიან საღამოს გამართულ პრესკონფერენციაზე განაცხადა.

მან მადლობა გადაუხადა პოლიციის თანამშრომლებს და ლოს-ანჯელესის პოლიციის დეპარტამენტის პარტნიორ სააგენტოებს საზოგადოებაზე ზრუნვისთვის, რასაც, მისი თქმით, ისინი „ღამ-ღამობით“ აკეთებენ.

იმავე პრესკონფერენციაზე მაკდონელმა განაცხადა, რომ მისი აზრით, ძალადობაზე პასუხისმგებელი პირები არ იყვნენ იგივე ადამიანები, ვინც იმიგრაციის კანონმდებლობის აღსრულების წინააღმდეგ პროტესტს გამოხატავდა.

„როდესაც ვუყურებ ძალადობის ჩამდენ ადამიანებს, ესენი არ არიან ის ადამიანები, რომლებსაც დღის განმავლობაში ვხედავთ და რომლებიც ლეგიტიმურად იყენებენ პირველი შესწორებით გარანტირებულ უფლებებს, რათა გამოხატონ თავიანთი გრძნობები იმიგრაციის კანონმდებლობის აღსრულების საკითხთან დაკავშირებით“, – თქვა მან.

კვირას 60-მდე ადამიანი, მათ შორის, 18 წლამდე მოზარდები დააკავეს სან-ფრანცისკოში მას შემდეგ, რაც საიმიგრაციო სამსახურთან საპროტესტო აქცია ძალადობაში გადაიზარდა.

ქართველი ემიგრანტების ხმები – ფარული შიში

ლოს-ანჯელესში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტების ნაწილს, მიუხედავად იმისა, რომ მცირე სათემო ჯგუფად ითვლებიან, ასევე შიში და გაურკვევლობა იპყრობს. ზოგიერთ მათგანს ლეგალური სტატუსი არ აქვს და თავს აცილებს საჯაროდ გამოჩენას – განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც ნიღბების ტარება აიკრძალა.

„აქ 2014 წელს ჩამოვედი ვიზით, მერე კი დავრჩი. ამერიკაში შვილები გავზარდე, ვმუშაობ სამ სამსახურში, მაგრამ როცა ქუჩაში გვარდია გამოჩნდა, გულწრფელად გითხრათ, პირველად მომინდა ბარგის ჩალაგება“, – ამბობს 43 წლის ლანა კობახიძე, ერთ-ერთი ემიგრანტი ქალი ზესტაფონიდან. მისი თქმით, ბოლო კვირაში ქართულ დიასპორაში შეტყობინებების გაცვლა საგრძნობლად გაიზარდა: ისინი ერთმანეთს აფრთხილებენ რეიდების შესახებ, ურჩევენ, თან ატარონ პასპორტები და არასანქცირებულ შეკრებებზე აღარ მიდიან.

„ჩვენ აქ მხოლოდ სამუშაოდ და შვილებისთვის უკეთესი მომავლის მოსაპოვებლად ჩამოვედით. არცერთი ქართველი, ვისაც მე ვიცნობ, კრიმინალი არ არის. და მაინც, დამნაშავეებად გვაგრძნობინებენ თავს“, – ამბობს თემური, Uber-ის მძღოლი, რომელმაც ანონიმად დარჩენა ამჯობინა.

ქალაქში სამხედროფორმიანების ყოფნა ყოველდღიურობა გახდა

ნაცვლად ჩვეულებრივი პოლიციის პატრულებისა, ლოს-ანჯელესის ცენტრალურ უბნებში სამხედრო ჯიპები და ეროვნული გვარდიის წევრები დგანან, შეიარაღებულები და სრული საბრძოლო აღჭურვილობით. ისინი ფედერალურ იმიგრაციის სამსახურთან ერთად მოქმედებენ და ეხმარებიან რეიდების ჩატარებაში, რომლებიც უკვე მოიცავს საცხოვრებელ ბინებს, ავტობუსის სადგურებს და საცხოვრებელ უბნებს.

„ეს აღარ არის უბრალოდ პოლიტიკა. ეს არის პანიკა, – ამბობს უფლებადამცველი მიშელ ტანი. – როცა ჯარისკაცი შენს უბანში პატრულირებს, არ აქვს მნიშვნელობა, გაქვს თუ არა დოკუმენტები – ყველა იმიგრანტს შიში იპყრობს“.

საზოგადოება ორ ნაწილად გაიყო

მიუხედავად პროტესტების მასშტაბურობისა, პრეზიდენტ ტრამპის მხარდამჭერები აღნიშნავენ, რომ ეს ზომები აუცილებელია ქვეყანაში „კანონის აღსასრულებლად“. მათი თქმით, ეროვნული გვარდიის მობილიზება და ნიღბების აკრძალვა საჭირო იყო, რათა არეულობა უკონტროლო არ გახდეს.

თუმცა ლოს-ანჯელესის მერი ერიკ გარსეტი ამ პოლიტიკის წინააღმდეგ გამოდის და ამბობს, რომ ქალაქი ისევ გააგრძელებს თავშესაფრის პოლიტიკას და არ ითანამშრომლებს ICE-სთან მიგრანტების წინააღმდეგ.

დონალდ ტრამპმა საკუთარ სოციალურ ქსელ Truth Social-ზე ეროვნული გვარდიის მოქმედება შეაქო და დემონსტრანტები „რადიკალებად“ მოიხსენია. მისი თქმით, ბევრ მათგანს „დაფინანსებული პროვოკატორები” ხელმძღვანელობენ. პრეზიდენტმა ახალი აკრძალვაც დააანონსა:

„რადიკალი მემარცხენეების პროტესტებს არ მოვითმენთ. ამიერიდან საპროტესტო აქციებზე ნიღბების ტარება აიკრძალება. რა აქვთ დასამალი და რატომ?“ – წერს ტრამპი.

CBS-თან ინტერვიუში შინაგანი უსაფრთხოების მინისტრმა კრისტი ნოემმა განაცხადა, რომ 2020 წელს ჯორჯ ფლოიდის მკვლელობის შემდეგ  კამპანიის „შავკანიანთა სიცოცხლე მნიშვნელოვანია“ საპროტესტო აქციები მთავრობის ყოველგვარი კონტროლის გარეშე ჩაცხრა, თუმცა ახალი ადმინისტრაცია სხვაგვარად მოიქცევა.

„ჩვენ არ დავუშვებთ 2020 წლის გამეორებას“, – თქვა მან.

დემოკრატების პასუხი მკაცრი იყო. სენატორმა კორი ბუკერმა (ნიუ-ჯერსი) განაცხადა, რომ გვარდიის მობილიზება, როდესაც ამის არავითარი საჭიროება არ არსებობდა, „მრავალწლიანი ტრადიციის დარღვევაა და ვითარებას მხოლოდ ამწვავებს“.

„ამ მშვიდობიანი საპროტესტო აქციების უმეტესობა იმიტომ იმართება, რომ შეერთებული შტატების პრეზიდენტი ქაოსსა და დაბნეულობას თესავს იმ ადამიანთა დაპატიმრებით, რომლებიც საიმიგრაციო საქმეებთან დაკავშირებით მოსმენებზე მოდიან და კანონის დაცვას ცდილობენ“.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში საზაფხულო აქციების მრავალწლიანი ტრადიცია არსებობს, ივნისი კი ჯერ ახლა დაიწყო.

ტრამპის მეორე ვადის დაწყებიდან ხუთი თვის შემდეგ კალიფორნიაში გამართული ეს დემონსტრაციები შესაძლოა ერთჯერადი მოვლენა იყოს ან უფრო მასშტაბური პროტესტის დასაწყისი აღმოჩნდეს.

მომდევნო დღეებში რამდენიმე დიდი დემონსტრაციაა დაგეგმილი, მათ შორის, იმიგრანტი მშრომელების გაფიცვა და სტუდენტების ორგანიზებული მსვლელობები.

ლოს-ანჯელესი ამჟამად მხოლოდ პროტესტის ქალაქი კი არა, არამედ იმიგრანტების ფარული ტკივილისა და იმედის სიმბოლოც გახდა.

კალიფორნიის გუბერნატორი დღესაც აცხადებს, რომ ტრამპს უჩივლებს კალიფორნიის შტატში ეროვნული გვარდიის შეყვანის გამო. მან პირველად გუშინ განაცხადა, რომ შტატი ორშაბათს შეიტანდა სარჩელს ეროვნული გვარდიის „უკანონო, ამორალური და არაკონსტიტუციური“ განლაგების წინააღმდეგ.

დღეს დილით სოციალურ მედიაში გამოქვეყნებულ პოსტში გუბერნატორმა განაცხადა, რომ ტრამპმა „ცეცხლი გააღვივა და უკანონოდ იმოქმედა ეროვნული გვარდიის ფედერალიზაციის მიზნით“, როდესაც შაბათს ხელი მოაწერა საპრეზიდენტო მემორანდუმს ოფიცრების გააქტიურების შესახებ.

„მის მიერ ხელმოწერილი ბრძანება მხოლოდ კალიფორნიას არ ეხება. ის მას საშუალებას მისცემს შევიდეს ნებისმიერ შტატში და იგივე გააკეთოს. ჩვენ მას ვუჩივლებთ“, – დაწერა მან X-ზე გამოქვეყნებულ პოსტში.

ნანა ძნელაძე